Avukat bir babanýn oðlu olan Melih Cevdet Anday, 1915’te Ýstanbul’da dünyaya gelmiþtir. Bir þair olarak nam salan Melih Cevdet, þairliðin yaný sýra tiyatro, deneme, roman ve makaleleriyle de edebiyat dünyasýndaki yerini almýþtýr.

Kadýköy Ortaokulu ve Ankara Gazi Lisesi’nde eðitim alan Melih Cevdet, bir süre Ankara Hukuk Fakültesi’n'de bir süre de Dil Tarih ve Coðrafya Fakültesi’ne devam etmiþ ancak bu okullarý yarýda býrakmýþtýr. Belçika’da bir süre sosyoloji eðitimi de alan Melih Cevdet, Ankara Milli Eðitim Bakanlýðý Yayýn Müdürlüðü’nde danýþmanlýk yapar. Daha sonra memurluk ve gazetecilik gibi iþler de yapmýþtýr. 1951’den sonra ise Melih Cevdet çeþitli gazetelerde kimi zaman sanat sayfalarýnýn yöneticiliðini kimi zaman da kendi fýkra ve denemelerini yayýnlamaya baþlar. Bir süre de Melih Cevdet, TRT Yönetim Kurulu’nda görev yapar. 1977’de fonetik- diksiyon öðretmenliðinden emekli olan Melih Cevdet, 1979 yýlýnda UNESCO Genel Merkezi Kültür Müþaviri olarak Paris’e gider ancak bir süre sonra politik nedenlerden dolayý geri gelir.

Garip akýmý ile farklý bir þiir anlayýþý ortaya çýkaran Melih Cevdet Anday, Orhan Veli Kanýk ve Oktay Rýfat Horozcu lisede tanýþýrlar. Gazi Lisesi’nde ülkenin gelecekti en büyük þairleri arasýnda sayýlacak bu kiþiler daha o yýllarda “Sesimiz” adýnda bir duvar gazetesi çýkarýrlar. Anday’ýn “Ukde” adlý þiiri ise ilk olarak “Varlýk” dergisinde yayýmlanýr ve bu tarihten sonra büyük-küçük birçok dergide onun þiirleri bir bir çýkmaya baþlar.

Farklý bir þiir anlayýþýna sahip olan Anday, þiirde tüm kurallarý yýkarak hareket etmiþtir. Kalýplaþmýþ sanat anlayýþlarýný yok sayan Melih Cevdet, aslýnda içinde bulunduðu Garip akýmý ile birlikte þiiri bambaþka bir boyuta getirmiþtir. Sýradan insaný, sokaðý þiire sokan Melih Cevdet, büyük bir sadelik içinde müthiþ bir sanat ortaya çýkarmýþtýr. Þiiri öncelikle konu kalýplarýndan çýkararak þiirin þairin tamamen içinden olmasý gerektiðini savunan Melih Cevdet, süslü anlatýmlarýn, ses uyumlarýnýn þiiri baltalayarak kelimelerin özgürlüðüne el koyduðunu söylemektedir. Bu anlayýþ ile kaleme aldýðý gerek þiirler gerekse bu konulara yer verdiði denemeleri edebiyat dünyasýnda büyük yanký uyandýrmýþ ve tartýþmalara yol açmýþtýr.

Garip akýmýndan ayrý deðerlendirilmesi olanaksýz gibi görülse de Melih Cevdet, bazý yapýtlarý geleneksel þiirin esintilerini taþýmaktadýr.

Bunun en büyük örneði belki de Melih Cevdet denilince akla gelen ilk eserlerden biri olan ve aþaðýda yer alan “ "Rahatý Kaçan Aðaç"” adlý þiirdir.

Rahatý Kaçan Aðaç

Tanýdýðým bir aðaç var

Etlik baðlarýna yakýn

Saadetin adýný bile duymamýþ

Tanrýnýn iþine bakýn.

Geceyi gündüzü biliyor

Dört mevsim, rüzgârý, karý

Ay ýþýðýna bayýlýyor

Ama kötülemiyor karanlýðý.

Ona bir kitap vereceðim

Rahatýný kaçýrmak için

Bir öðrenegörsün aþký

Aðacý o vakit seyredin.

Söz konusu þiir, Garip akýmýndan beþ yýl sonra ortaya çýkmýþtýr ve geleneksel þiirin özelliklerini hissettirmektedir. Ýlk olarak göze çarpan, þiirde kafiye ile yaratýlan uyaktýr. Ancak Garip akýmý, þiirde ahengi yok saymýþ ve uyak ve kafiyenin þiirde olmamasý gerektiðini savunmuþtur. Ayný zamanda þiirde sosyal bazý konulara deðinilmiþ ve bir aðaç üzerinden Melih Cevdet ince dokundurmalar yapmýþtýr.

Bu þekilde Anday’ýn toplumsal konularý þiire almasý zamanla daha da belirginleþmiþtir. “Telgrafhane” adlý kitabýnda yer alan þiirlerde toplumsal konular baþý çekmektedir. Bunun yaný sýra söz konusu kitaptaki þiirlerde ahenk ile yakalanan þairanelik de dikkat çekmektedir. Zamanla Melih Cevdet, toplumsal sorunlarýn yaný sýra ölçü, uyak, söz sanatlarý ve simge dolu bir þiir oluþturmuþtur.

Artýk Melih Cevdet, kendi þiirinde büyük bir devrim yapmýþtýr. Ancak söz konusu devrim, zamana kendisini yayarak gerçekleþmiþtir. 1963 yýlýnda Melih Cevdet, deðiþtirdiði sanat görüþünü en iyi þekilde yansýtan “Kollarý Baðlý "Odysseus”" adlý yapýtýný yayýmlar. Ýsminden de anlaþýlacaðý üzere yapýt buram buram mitoloji kokmaktadýr. Þiirin içinden geldiði gibi yazýlmasý gerektiðini söyleyen Melih Cevdet, mitolojiyi fazlaca kullanmýþ ve içinde birçok simge olan bir eser kaleme almýþtýr. Öyle ki Melih Cevdet dilini bile aðýrlaþtýrarak kapalý sözcüklerle büyük bir sorgulamaya giriþmiþtir. Mitolojiyi þiirinde kullanan Anday, zamanla þiirine felsefeyi de sokmuþtur. Melih Cevdet Anday, bu þekilde hem bir þiir akýmý ortaya çýkartarak hem de kendi þiirinde büyük bir devrim yaratarak sürekli deðiþen þiire doymayan bir þair olarak hâlâ okunmaya devam etmektedir.

Melih Cevdet Anday, yaþadýðý bu þiir serüvenin yaný sýra romanlarý ve tiyatro oyunlarýyla da dikkat çekmeyi baþarmýþtýr. Birçok tiyatro oyunu Þehir ve Devlet Tiyatrolarý tarafýndan sahnelenerek günümüz insanýna aktarýlmaktadýr.

Melih Cevdet Anday, yapýtlarý ile birçok önemli ödül almýþtýr. Bunun yaný sýra onun anýsýna “Melih Cevdet Þiir Ödülü” baþlýðý ile 2006’dan beri þiir ödülü verilmektedir. Melih Cevdet Anday, takvimler 2002’yi gösterdiðinde ise aramýzdan ayrýlmýþtýr.

Þiirleri

•* Garip (Orhan Veli Kanýk ve Oktay Rýfat Horozcu ile)

• *Rahatý Kaçan Aðaç

• *Telgrafhane

• *Yanyana

• *Kollarý Baðlý Odysseus

• *Göçebe Denizin Üstünde

*• Teknenin Ölümü

•*Sözcükler

• *Ölümsüzlük Ardýnda Gýlgamýþ

• *Tanýdýk Dünya (

• *Güneþte

•* Yaðmurun Altýnda

• *Yalan

*• Þinanay

• *Tohum

• *Tek Baþýna

• *Aný

Romanlarý

• *Zifaftan Önce

• *Yaðmurlu Sokak

• *Dullar Çýkmazý

• *Bir Gecede Üç Erkek

• *Aylaklar

• *Gizli Emir

• *Ýsa'nýn Güncesi

*• Raziye

Tiyatro Oyunlarý

• *Ýçerdekiler

• *Mikado’nun Çöpleri

• *Yarýn Baþka Koruda

• *Dikkat Köpek Var

• *Ölüler Konuþmak Ýster

• *Müfettiþler

• *Ölümsüzler

Melih Cevdet Anday’ýn Garip akýmýnýn ilkelerine uygun þiirlerinden biri...

HER GECE BÖYLE DEÄžÝLÝM

Benim de öyle akþamlarým vardýr.

Kapýdan girince anama sarýldýðým,

Çocuklara karamela ve çekirdek getirdiðim,

Meyhaneye uðramadan çakýr keyif,

Düþmaným yok,

Gündeliðim cebimde,

Küfretmeden

Öyle tasasýz döndüðüm akþamlar. .

Benim de öyle akþamlarým vardýr.

Her gece böyle deðilim.

Melih Cevdet ANDAY

Henüz kimse yorum yapmamýþ.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularýnýzý sorabilir, eleþtiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanýn geliþmesine katkýda bulunabilirsiniz.

Adýnýz:
E-Mail:
Mesajýnýz:
Doðrulama: