Müzikte çok sesliliğin en temel unsurunu armoni oluşturur. Armoni batı kökenli olarak bir sisteme dayalı olsa da daha sonraları her müzik kendi armoni kurallarını oluşturmuştur. Seslerin kaynaşması olarak nitelendirebileceğimiz armoni, birden fazla sesin uyumlu olarak birleştirilmesidir. Armoninin oluşabilmesi için en az iki sese ihtiyaç vardır ki burada aralık bilgisi devreye girmektedir. Armoninin temeli akorlardır ve akorlarda en az üç sesten oluşmaktadır. Armonin temeli kök durumunda bulunan üçlü ve beşli akorlara dayanmaktadır.

Burada bahsedilen tüm kavramların en temelinde ise aralık kavramlarının düzgün olarak kullanılması yatmaktadır. Seslerle oynamanın temel faktörü olan aralık kavramı çok basit bir yapı olmasına karşın oldukça zengin donanımlara sahiptir. Bu açıdan yaklaşıldığında müziği kavramak için öncelikle aralık bilgisinin kavranılması gereklidir.

Aralık

Müzikte iki ses arasındaki uzaklığın anlatılmasında kullanılan terime aralık adı verilir ve bu aralıklar seslerin arasında bulunan yükseklik farkının belirlenmesini sağlar.  Pest sesten başlayarak, tiz sese doğru ölçülen aralığa çıkıcı aralık, tam tersi olan tizden, pese doğru ölçülen aralığa ise inici aralık adı verilir. Bir oktav içerisinde bulunan aralıklara basit aralıklar, bir oktavın dışında olan aralıklara da bileşik aralıklar denilmektedir.

Aralık kavramı karmaşık bir konu gibi gözükse de temelinde basit kurallar üzerine kurulmuş bir yapıdır. Burada aralıkların nitelikleri önemlidir. Tam aralık, büyük ve küçük aralık, artmış ve eksilmiş aralık terimleri, seslerin arasında bulunan nitelikleri belirleyen yapılardır. Aralıkların kaçlı olduğunu belirlemek için, ilk başlanan ses dahil olarak son sese kadar sayılır. Örneğin: Do - re arası 2' li bir aralıktır. Aralığın niteliğini belirlemek için yapılması gereken ise seslerin yarım ses mi tam ses mi olduğunu saymaktır. Buna göre, do ve re sesleri arası tam ses olduğu için bu ikili aralığın adı büyük 2' li aralık olacaktır.

Bu aralıkları birer örnekle açıklayalım:

Tam aralık: Dörtlü ve beşli aralıkların ifadesinde kullanılır. Aralığın tam olması için bir yarım ses olması gereklidir. Örneğin: Do - Fa aralığı, tam dörtlü aralık, do - sol aralığı tam beşli aralıktır. Bu aralıklardan, do - fa aralığını açarak konuyu daha ayrıntılı anlatalım. Do- re - mi - fa, sesleri bu aralığın açılımıdır. Do, re arası tam, re, mi arası tam, mi, fa arası yarımdır.

Büyük aralık: İkili, üçlü, altılı ve yedili aralıklarda kullanılan bir terimdir. İkili ve üçlü aralıkların büyük olması için tam seslerden oluşması gerekli iken, altılı ve yedili aralıklarda bir tane yarım ses olması gereklidir. Büyük aralıklar çevrildiğinde küçük olmaktadır. Örnek: do - mi, aralığı iki tam sesten oluştuğu için büyük üçlüdür. Çevrildiğinde bu aralıkta bulunan ilk ses do sesi değil, mi sesi olacaktır. Mi - do aralığında, mi, fa ve si, do olarak iki tane yarım ses bulunduğu için aralık küçük altılı olacaktır. Bunlara ek olarak üçlü aralıkların çevrimi, altılı, ikili aralıkların çevrimi, yedili olmaktadır.

Küçük aralıklar: İkili, üçlü, altılı ve yedili aralıklarda kullanılan bir terimdir. İkili ve üçlü aralıkların küçük olabilmesi için bir tane yarım sese, altılı ve yedili aralıkların iki tane yarım sese ihtiyacı vardır.  Örnek: re - fa aralığı, küçük üçlü, re, si bemol aralığı, küçük altılı aralıklardır.

Eksilmiş ve artmış aralıklar: Dörtlü ve beşli aralıklarda kullanılan bir yapıdır. Bir aralığın eksik olabilmesi için, iki adet yarım ses olması gereklidir. Artmış aralık olması içinde içerisinde yarım ses bulunmaması gereklidir. Örnek: Do diyez, fa aralığında iki adet yarım ses vardır bu yüzden eksilmiş dörtlü aralığıdır. Mi bemol, si aralığı ise içerisinde hiç yarım ses barındırmadığı için artmış beşli aralıktır.

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Adınız:
E-Mail:
Mesajınız:
Doğrulama: