İnsan vücudu dengesini ve sürekliliğini sağlamak için bir makine misali sürekli olarak çalışır. Bu makinenin dengesini bozan birçok etken olabilir. Bu etkenlere vücudumuzun verdiği kontrolsüz tepkiler strestir. Stres insan vücudu üzerinde yaygın olarak bilinen olumsuz etkileri olduğu gibi olumlu etkileri de olabilir.
Vücudumuz stres altında alarm verir. Bu alarm altında ani duruma uyum sağlamak için vücut epinefrin yani bilinen adıyla adrenalin salgılar. Böbreküstü bezlerinin iç kısımları tarafından öz bölgede salgılanan adrenalin insan vücudunda dolaşım sisteminin organlarından olan damarların genişlemesini sağlar. Bu sayede ani durumlar karşısında hayati organların kan ihtiyacı sağlanmış olur. Örnek vermek gerekirse bir insan bir köpekten kaçarken olağan koşullarda koştuğundan daha hızlı koşabilir veya kendisi için çok önemli bir sınav sırasında olağan bir durumdan daha fazla bir konsantrasyon içine girebilir. Gece yarısı elektrikler kesildiğinde karanlıkta kişinin göz bebeklerinin büyümesi ve bunun sonucunda görüş netliği ve alanının artması da buna örnek olarak gösterilebilir.
Kişinin değişen bu ani veya beklenmedik durumlar karşısında hızlı bir şekilde çevreye uyum sağlaması olumlu duygular da uyandırır. Çevreye karşı her zaman reaksiyona hazır bir halde olan ve rutin durumlar karşısında otomatik hazır tepkiler verebilen insan beyni olağan dışı bir durum ile karşılaştığı zaman tepkiyi olabildiğince çabuk vermek ister.
Stres; ani heyecan, sevinç, korku gibi durumların yarattığı olağan dışı durumlara karşı bize bir kalkan görevini görür. Stres altındaki insan adrenalinin tetikleyici gücü sayesinde kendi potansiyelinin sınırlarını aşabilir. Stres altında insanın solunumu, kalp atışları ve nabzı artar. Dolayısıyla kan akışı da hızlanır. Dikkat odağı genişlediği gibi dikkat odağı dengesizleştiği için insanın hissettiği acı da azalır.
Genel olarak uzun süreli durumlarda insan vücudunda olumsuz etkileri olan stresin olumlu etkileri genellikle kısa dönemli durumlarda söz konusudur. Stres uzun dönemde uyku bozuklukları, depresyon, öğrenme ve hafıza işlevlerinde bozulma gibi sonuçlar doğururken kısa dönemde öğrenme ve hafıza yeteneklerinde güçlenme etkisi yaratır.
Kalp üzerinde uzun dönemde stresin yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve kalp krizi riskini artırdığı bilinmektedir. Bunun yanında yukarıda örneklendirildiği gibi köpekten kaçan bir insanda olduğu gibi kasların hızla hareket etmesini sağlamak amacıyla gerekli olan kanın pompalanması için kalp hızında artış sağlayabilir. Uzun süreli adrenalin salgılayan vücut zihinsel olarak buna bağımlı hale gelebileceği de unutulmamalıdır.
Sonuç olarak stres, kısa süreli durumlarda ve özellikle kontrol altına alınabildiği durumlarda insan üzerinde olumlu etkileri vardır. Doğru ölçüde ve süreçte yaşanılan stres beynin ödül merkezine vücudun doğal olarak ürettiği bir kimyasal olan dopamin sağlayarak insanın mutlu olmasını sağlar. Yetişkin insanların lunapark gibi eğlence mekanlarında çığlık atmasına neden olacak kadar korkmasına neden olan oyuncaklara bilinçli bir şekilde binmesinin açıklaması da stresin insan üzerindeki olumlu etkilerinde aranmalıdır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.