Esperanto dünya üzerinde bulunan az sayıda yapay dilden biridir. Esperanto'yu açıklamadan önce yapay dillerle ilgili kısa bir açıklama yapmak yerinde olacaktır. Yapay diller oluşum süreci ve kaynağı belli olan , insanların doğrudan etkisiyle oluşmuş dillerdir. Net bir sayı belirtememekle birlikte yapay dillerin sayıca oldukça az olduğunu söyleyebiliriz. Esperanto da bu yapay diller içerisinden en çok kabul görenidir.

Yaklaşık yüz yıldır kullanılan bu dil , Ludwick Lejzer Zamenhof ‘un farklı dilleri harmanlamasıyla oluşturuldu. Polonyalı bir göz doktoru olan Ludwick, Dr. Esperanto lakabını kullanıyordu bu sebeple oluşturduğu bu dil Esperanto adıyla anılmaya başlandı. Bu dilin oluşturulma amacı tüm milletleri anlaşabilecekleri ortak bir dil altında toplamak ve böylece iletişim kolaylığı sağlamaktı. Esperanto'yu özetlediğimizde temelinin 16 ana gramer kuralına bağlı olduğunu ve kelime köklerini Batı ülkelerinden aldığını söyleyebiliriz. Ancak geniş bir kitleye yayılmış olsada ortak dil olma amacına ulaşamamıştır. Tahmini olarak bu dili aktif olarak kullanan 100. 000 ila 2. 000. 000 kişi olduğu bilinmektedir.

Dr. Esperanto ‘ nun yaşadığı çevrede yoğun olarak Lehçe, Rusça ve Yidiş dilleri konuşuluyordu. Bu durum üzerine küçük yaşlardan beri kafa yormaya başlayan Esperanto ortak dil kurma amacına ilk adımını 10 yaşındayken atmıştır. Bu dönemde yeni bir dil için çalışmaya başlamıştır. İlk olarak Latince dilini sadeleştirerek ondan bir dil türetmeyi düşünmüştür. Ancak Latince'yi öğrenmeye başlamasıyla dil yapısınn çok zor olduğunu ve değiştirilmesinin imkansız olduğunu görmüştür. Bu dönemlerde Dr. Esperanto , İngilizce öğrenmeye başlamıştır. Bu dönemde fiilerin kişilere göre çekimlenmesinin dili zorlaştırdığını fark etmiştir. Ve oluşturduğu dilde öncelikle bu sorunu ortadan kaldırmıştır. Ezberi kolaylaştırmak için de o yıllarda bilinme oranının yüksek olduğu Cermen ve ve Romen dillerinden kelimeler üzerine çalışmıştır.

Esperanto günümüzde hiç bir ülke tarafından resmi dil olarak kullanılmamaktadır. Bunun yanında bu dili koruyan ve geliştirmek için faaliyetler düzenleyen çeşitli kuruluşlar bulunmaktadır. Esperanto konuşan kişilere Esparantisto denilmektedir. Bu kişiler arasında iletişim yoğun olarak internet üzerinden sağlanmaktadır. Bunun yanında yılın belli günlerinde çeşitli kongreler düzenlenmekte ve bu dili konuşanlar biraraya gelmektedir. Pasporta Servo adlı bir kitapçık her yıl oluşturulmakta ve bu sayede çeşitli ülkelerden insanlar kendi ülkelerinde birbirlerini ağırlamaktadır. Esperanto'yu anadil olarak kullanan yaklaşık 1000 kişi bulunmaktadır. Bunlar da esperanto topluluklarında bulunan ve sürekli bu dili konuşan Esparantist çiftlerin çocuklarıdır.