Beton, çakıl ya da kum gibi maddelerin (agrega maddeler) bir bağlayıcı malzeme ve su ile birleştirilmesinden meydana gelen, inşaat işinde yapı taşı olarak kullanılan bir malzeme çeşididir. Betonu bağlayıcı madde ise genel olarak çimentodur.
Beton, bilhassa inşaat sektöründe, oldukça yaygın şekilde kullanılmakta olan bir yapı malzemesidir. Beton malzemesi baraj, kanal, yol, bina, köprü ve pek çok çeşitli yapının inşaatında kullanılmaktadır. Ayrıca beton, taşıyıcı bir inşaat elemanı olmasının yanı sıra, dekoratif bir malzeme olarak da ortaya çıkmaktadır. Beton malzemesi, yangına dayanıklıdır ve su geçirmez özelliği de vardır. Bunlara ek olarak, ses yalıtımı bakımından da tercih edilebilen beton, kimi modern yapılarda, nükleer radyasyona karşı bir önlem olarak da kullanılabilmektedir. Dünya nüfusu ve harcanan beton malzemesi baz alındığında, ortalama olarak kişi başına beton üretimi (yıllık bazda) yaklaşık bir ton civarındadır.
Betonun düzgün bir şekilde ortaya çıkabilmesi için gerekli olan çimento ve agrega maddesi, birbirinden farklı olan sanayi dallarında hazırlanmaktadır. Üretimdeki son aşama, bu karışımın hazırlanarak, ortaya çıkan betonun kullanılması kısmıdır. İstenen betonun ekonomi, mukavemet, işlenebilirlik, görünüş ve dayanıklılık gibi konulara göre arzu edilene uygun olması açısından, karışım oranları farklı şekillerde seçilebilmektedir. Çünkü istenen özellikler, betonun kullanılacağı yere göre de değişiklik göstermektedir.
Karışım durumu, beton üretiminde kritik bir mevzudur. Örneğin, karışım suyunun çimento miktarına oranı, betonun mukavemetini bire bir etkileyen, çok önemli bir etkendir. Beton içerisindeki hava miktarı da, bir başka önemli etken olarak göze çarpmaktadır. Hava miktarı, normal betonda yaklaşık olarak % 0, 3 - 3 civarında olmaktadır. Sayılan bu iki etken, beton kalitesinin değerlendirilme aşamasındaki en önemli iki husustur. Bu etkenlerin yanı sıra beton karışımının homojenliği de bir başka istenen durumdur.
Karışım olayı, betoniyerlerde gerçekleştirilir. Kimi zaman kürekler yardımı ile de yapılabilen karışım, çalışanların da yapabildiği gibi, çoğu zaman bu konuda özelleşmiş şirketlere yaptırılmaktadır. Bu tip kuruluşlara yapılacak istek sonucunda, arzu edilen kalitede ve her an kullanıma hazır beton malzemesi, inşaat alanına tedarik edilir. Bahsedilen karışım işlemi, sabit karıştırıcılar bünyesinde yapılabildiği gibi, hareketli karıştırıcılar aracılığı ile de gerçekleştirilebilir.
Homojen ve uygun kalitede karışımı sağlanan malzeme, döküleceği yere de uygun şekilde getirilmelidir. Beton içinde fazladan oluşan hava kabarcıkları, vibrasyon şeklinde bir titreşim ile halledilebilir. Çeşitli özel yöntemler ve teknik uygulamalar ile kalite anlamında kayba uğramaması sağlanan beton malzemesi, kullanılacağı yere de işe uygun şekilde dökülmektedir.
Betonun kullanım adına elde edilmesindeki aşamalardan en sonuncusu, dökülmüş betonun bakımı ve sertleşmesi kısımlarıdır. Sertleşme, çimentonun su ile kimyasal bir reaksiyona girerek meydana gelmesiyle sağlanmaktadır. Hatta betonun elde edildiği ilk günlerde, ortamın nemli şartlarını koruması, belirli süre bunu devam ettirmesi oldukça önemlidir. Bunu sağlamak adına, betonun dış yüzü su ile ıslatılabilmekte, beton yüzeyine nemli örtüler de konulabilmektedir.
Beton kalitesini artırmak, zamanla bozulmasını önlemek ve tam hidratasyonu daha kısa sürede sağlamak amacı ile yeni geliştirilen teknolojiler ışığında, betonlara katkı maddeleri de eklenebilmektedir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.