İnsan fizyolojisi, oldukça sistematik çalışan bir yapı olmakla birlikte, fizyolojik döngüde meydana gelebilecek en küçük bir eksiklik dahi, insanlar için olumsuz durumlar doğurabilmektedir. Bu olumsuz durumlar kendini oldukça farklı şekilde gösterebilmektedir.
Demir eksikliği, vücudun ihtiyacı olan demirin vücutta yeterli miktarda bulunmaması ve de bu nedenle ortaya çıkan sağlık sorununa kansızlık denir. Demirin vücuttaki fonksiyonuna bakıldığında, demirin alyuvarların oksijen taşıma işleminde görev aldığı gözükmektedir. İnsanlar için oldukça önemli olan demir; insan vücudu tarafından üretilememektedir. Vücut için gerekli olan demir ihtiyacı ise, vücuda alınan besinler tarafından karşılanmaktadır.
Demir içeren besinlerin başında ise, yumurta, et, pekmez, soya fasulyesi ve de pekmez gibi gıdalar gelmektedir. İnsan vücudunun bazı bölgeleri, demir eksikliğine karşı oldukça fazla hassasiyet göstermektedir. Bu bölgelerin başında ise beynin bazı bölümleri yer alır. Bakıldığında özellikle gelişim çağında olan çocuklarda sağlıklı zihin gelişimi için, demir mineralinin oldukça önemli olduğu görülmektedir. Demirin vücuttaki başlıca görevi alyuvarların oksijen taşımasına yardım etmektir fakat bunun dışında da demir mineralinin bazı görevleri bulunmaktadır. Bu görevlerden biri ise, sinir hücreleriyle alakalıdır. Sinir hücreleri vücutta sürekli olarak birbirleriyle iletişim halindedir. Bu iletişimi gerçekleştiren ise bazı kimyasallar bulunmaktadır. Demir minerali de tam da bu noktada devreye girerek, bu kimyasalların sentezlenmesinde yardımcı olmaktadır.
Demir eksikliği rahatsızlığı, vücuttaki demir rezervinin boşaltılmasıyla ya da azalmasıyla başlamaktadır. Bu durumda, oksijen taşıyan alyuvar hücreleri bu taşıma işleminde çeşitli sıkıntılar yaşamaktadır. Alyuvar hücreleri, vücutta yaklaşık olarak 3 ile 4 ay boyunca hareket eder ve görevini yerine getirir. Bu sürenin sonunda, bu alyuvar hücreleri vücut tarafından dışarı atılmaktadır. Kanda oksijen taşıma görevinin en temel sorumluları arasında yer alan demir, vücuda besinler yoluyla alınmaktadır. Eğer besin yoluyla vücuda demir alınmazsa, gerekli olan demir minerali eski alyuvarlardan temin edilir ve de kullanıma sokulur. Çünkü vücudun sağlıklı bir biçimde çalışabilmesi için, alyuvarlardaki demir oranının yeterli düzeyde bulunması gerekir. Zira oksijen taşıma işlemi, bu sayede gerçekleşmektedir. Vücut için hayati fonksiyonu olan bu işlem, demir eksikliği nedeniyle sağlıklı bir biçimde tamamlanamayabilmektedir. Bu nedenle de, demir eksikliği oldukça önemli bir rahatsızlıktır.
Demir eksikliğinin çeşitli evreleri bulunmaktadır. Bu evreler temel olarak iki tanedir. Bunlardan birincisi hafif, diğeri ise ağır demir eksikliğidir. Hafif demir eksikliği durumuna, demir azalması adı verilmektedir. Bu evrede, vücut için gerekli olan demir vücutta bulunur fakat demir depoları azalma göstermektedir. Demir eksikliğinin ağır olan evresine ise demir eksikliği anemisi adı verilmektedir. Demir eksikliğinin bu evresinde, vücutta kullanılmak üzere hiç demir kalmamıştır. Bu evrede üretilen kırmızı kan hücrelerinin boyları normalden küçüktür. Renkleri de normalden soluktur.
Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda, insan vücudunun 1 dakikada 115 milyon kan hücresi ürettiği belirlenmiştir. Demir eksikliği durumunda ise, bu sayı düşmekte ya da hücrelerin boyu küçülmektedir. Bu duruma, demir eksikliği anemisi adı verilmektedir. Demir eksikliğinin nedenleri arasında ise, demir içeren gıdaların tüketilmemesi, sık doğum, adet kanamaları, kanamaya neden olan hastalık türleri, bağırsakta demir mineralinin yeteri kadar emilememesi ve de et tüketiminin olmaması gösterilmektedir. Bunların dışında da, bağırsakta bulunan malarya adı verilen mikrop ve de çengelli solucan da demir eksikliğine neden olabilmektedir.
Demir eksikliğinin bazı belirtileri bulunmaktadır. Bu belirtilerin başlıcaları; iştahsızlık, halsizlik, çok çabuk bir şekilde yorulma, nefes darlığı, baş ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi, kolay üşüme, çarpıntı, saç dökülmesi, dudak çatlamaları ve dikkat eksikliği gibi durumlardır. Bu belirtiler aynı zamanda, kansızlık yani demir eksikliğinin zararları arasında yer almaktadır. Bu zararlar dışında, demir eksikliği gelişim çağındaki çocuklarda zeka gelişimine olumsuz etkilerde bulunmaktadır. Yine psikomotor gelişimde eksiklikler yaşanmaktadır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.