Mecnun; bir kabile reisinin oğlu olup; asıl adı "Kays" olmaktadır. Dualar ve adaklarla dünyaya gelen Mecnun, okula giderken orada bir diğer kabile reisinin kızı olan Leylaya aşık olur. Leyla ile taşınan Mecnun, Leyla'yı da kendisine aşık eder. Okulda tanışmaları ile başlayan bu hikaye, daha sonra artarak devam eder ve bu iki genç birbirlerine büyük bir aşk ile bağlanırlar.  Bu durumu Leyla'nın annesi öğrenir ve kızına bağırır. Kızına çok ciddi ve sert bir şekilde bağıran anne, Leyla'yı bir daha okula göndermez. Leyla'nın hem okul hayatı sona ermiş ve hem de bir daha Mecnun'u göremeyecek olmamanın üzüntüsüne düşmüştür. Mecnun Leyla'yı artık okulda görememeye başlar ve birkaç gün sonra artık bir daha geri gelmeyeceğini anlar, çılgına döner ve çöllere düşer.

Mecnun'un babası kabile reisi, oğlunun bu duruma düşmesine çok üzülür ve onu bu durumdan kurtarmak için, Leyla'yı ister. Ancak Mecnun'a Leyla'yı vermezler. Leyla daha sonra bu duruma dayanamayıp evden kaçar ve çöllere giderek Mecnun'u bulur. Ancak Mecnun içindeki Leyla aşkını çöllerde ceylanlar ve kuşlarla arkadaşlık ederek yaşar ve içindeki Leyla aşkı artık ilahi bir aşka dönüşmüştür. Babası oğlunun bir hastalığı olduğunu düşünür ve oğlunu bu durumdan kurtarmak için onu Kabe'ye götürür. Bütün duaların kabul gördüğü ve insanın yeniden doğmuşcasına günahlarının affedildiği bu yerde, Mecnun aşkının daha da artması için Allah'a dua eder. Allah, Mecnun'un bu duasını kabul eder ve Mecnun'un ilahi aşkı daha da artar. Mecnun içindeki bu ilahi aşk ile kendini çöllere vurur. Leyla ise bu duruma çok üzülür ve o da Mecnun'un aşkı ile yanıp tutuşmaktadır. Ailesi Leyla'nın bu aşk acısından kurtulması için Leyla'yı zengin ve mevki sahibi biri ile evlendirirler. Ancak manevi duygular ile Leyla bu kişiyi kendisinden uzak tutmayı başarır.

Mecnun çöllerde kendini ilahi aşka vermiş durumdayken, Leyla'nın evlendiği haberini işitir. Hemen Leyla'ya bir mektup yazar ve Leyla da bu mektuba cevap atarak, durumu iyice anlatır. Kendisi hakkında yanlış düşüncelere kapıldığı için de Mecnun'a sitem etmektedir. Bir müddet sonra Mecnun büyük bir ah eder ve Leyla'yı seven zengin ve itibar sahibi kişi ölür. Leyla baba evine döner ve yine Mecnun'u aramak için çöllere gitmeye karar verir. Her şeyi göze alarak yollara düşen Leyla, Mecnun'u yine bulur fakat Mecnun artık ilahi aşka karışmış ve dünyadan elini ayağını çekmiştir. Mecnun, Leyla'yı tanımaz. Leyla da bu durumun farkındadır, artık Mecnun'un ilahi aşkla yanıp tutuştuğunu bilir, fakat onsuz da yaşayamaz. Bu durum yüzünden sürekli, her gece, her gün acı çeker. Büyük bir aşk acısı çeken Leyla'nın bünyesi kısa süre sonra bu durumu kaldıramaz ve Leyla ciddi bir hastalığa yakalanır. Yataklara düşer. Daha sonra hastalıklarla da baş edemeyen Leyla, kısa bir süre sonra hayata veda eder.  Leyla'nın ölüm haberini alan Mecnun, hemen gidip Leyla'nın mezarını bulur. Mezarı başında ağlayan ve adeta yıkılan Mecnun, Allah'a yalvarır ve canansız cihan gerekmez der ve Leyla'nın mezarı başında o da ölür.

Mecnun'un arkadaşı bir süre sonra Cennet'te birbirleri ile kavuşmuş iki mutlu çift görür ve bunların kim olduğunu sorar. Cevabı ise şöyledir: "Bu çiftler Mecnun ve onun sevdiği Leyla, Aşk yoluna girip kendilerini dünya hevesleri ile pisletmedikleri için ve vefalı, Allah inancı, ilahi aşk taşıdıkları için burada buluştular" Leyla ile Mecnun efsanesi yüzyıllar boyu süregelen bir efsane olmaktadır. Hemen hemen herkes tarafından bilinen bu efsane, sevgiliye olan aşkın ilahi aşka dönüşmesi sonucu ortaya çıkan tertemiz bir aşk olmaktadır.