Patlayan kafa sendromu, uyku-uyanıklık geçişleri sırasında kişinin kafasının içinde yüksek sesli bir patlama ya da patlayıcı bir gürültü hissi yaşadığı nadir bir uyku bozukluğudur. Yazımızda bu uyku bozukluğunun nedenleri hakkında bilgi vereceğiz.

Bir parasomni olarak sınıflandırılmış olan "Patlayan Kafa Sendromu" ilk olarak 1920 yılında Robert Armstrong-Jones adlı Galli bir doktor ve psikiyatrist tarafından tanımlanmıştır. Ancak, bu terim John M. S. Pearce adlı bir İngiliz nörolog tarafından 1989 yılında icat edildi.

"Parasomni" terimi uykunun belli aşamalarında veya uyku-uyanıklık geçişleri sırasındaki anormal fiziksel hareketleri ya da davranışları kapsayan rahatsız edici olaylardır. Bu olaylar biri uyku sırasındayken ya da uykuya dalmak veya uyanmak üzereyken oluşabilir. Uyku Bozuklukları Uluslararası Sınıflamasına göre, parasomnialar üç kategoriye ayrılırlar. Bunlar uyarılma bozuklukları, REM uyku ile ilişkili parasomnialar ve diğer parasomnialardır. Patlayan kafa sendromu üçüncü kategoride yer almaktadır.

Bu durumdan etkilenen kişiler genellikle bu tür bireylerin uyanmasına neden olan, kafalarının içinde bir patlama veya silah sesine benzeyen yüksek seslerden şikayetçidir. Bu olay gece terörü, kabuslar veya hipnik kasılmalar ile karıştırılmamalıdır. Bu durum göründüğü kadar ciddi değildir, herhangi bir fiziksel zarar vermez buna rağmen kişinin uykusunu bozabilir. Bazı durumlarda, etkilenen birey uyandığında yoğun korku ve kaygı yaşayabilir.

Semptomlar:

Dr Pearce'e göre patlayan kafa sendromu sanıldığı kadar az olmayabilir bunun nedeni çoğu olgunun bildirilmemiş olmasıdır. Dr. Pearce belirtileri analiz etmek için, 1989 yılında bu sendromdan etkilenen 50 hasta ile ayrıntılı bir çalışma yürüttü. Patlayan kafa sendromunun karakteristik özelliği kafanın içinden kaynaklanan yüksek bir patlama sesidir. Gürültü genellikle yüksektir ama şiddeti değişebilir. Ayrıca aşağıdakiler gibi sesler de işitebilirsiniz;

-Patlama

-Silah sesi

-Kapıların çarpma sesi

-Yıldırım

-Zil sesi

-Gök gürlemesi

-Uğultu

Zaman zaman etkilenen birey gürültü bile birlikte parlak bir ışık da hissedebilir. Uyanma ile yaşanması muhtemel diğer belirtiler şunlardır;

-Nefes darlığı

-Kaygı

-Yoğun korku

-Çarpıntı

-Artmış kalp hızı

Etkilenen kişinin ağrı hissetmesi pek olası değildir. Bazı kişilerde sıklığında dalgalanmalar ile birlikte ataklar tekrarlayabilir. Bazı hastalarda tek bir ataktan sonra uzun süre iyi olduğu bir dönem olabilir. Bazı kişilerde ise bu iyi dönemin ardından ataklar tekrarlayabilir.

Katkıda Bulunan Faktörler:

Çok iyi belgelenmemiş olan bu hastalık genellikle 50 yaş üzerindeki kişilerde görülmektedir. Ancak 10 yaşında bir çocukta da rapor edilmiştir. Parasomnia olaylarının altında yatan nedeni tespit ederken, uyku uzmanları genellikle olası tetikleyiciler aramaktadır. Bu tetikleyiciler şunlar olabilir;

-Stres veya endişe

- Depresyon ya da diğer ruhsal hastalıklar

-Yaşlılarda demans ya da kafa karışıklıkları

-Diğer uyku bozuklukları (uyku apnesi, gece terörü, narkolepsi)

-Merkezi sinir sistemi ile ilgili yan etkileri (Sedatif hipnotikler, beta-blokerler, SSRI, trisiklik antidepresanlar) olan ilaçların kullanımı

-Merkezi sinir sistemi ile ilgili yan etkileri olan diğer maddeler (nikotin, kafein, alkol ve yasa dışı ilaçlar)

-REM baskılayıcı ilaçların çekilme semptomları

Patlayan kafa sendromunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bazı durumların bu hastalığa yol açtığı düşünülmektedir. Bunlar;

Aşırı Yorgunluk ve Stres:

Aşırı yorgunluk ve stres kesinlikle kişinin uyku döngüsü üzerinde olumsuz bir etki yaratmaktadır. Bu da kişiyi uyku ile ilgili bozukluklar veya parasomnia olaylarına karşı hassas hale getirebilir. Uyurgezerlik ve uykuda konuşma olaylarının kişi aşırı stres altındayken arttığı gözlemlenmiştir. Stresin patlayan kafa sendromuna neden olduğu konusunda çalışmalar devam etmektedir.

Temporal Lopta Küçük Nöbetler:

Temporal lob kulağımızdan gelen işitsel bilgileri alan, işitme ve algıyla ilgili olan beyin bölgesidir. Uzmanlar, beynin bu bölgesindeki küçük nöbetlerin bu sendroma sebep olabileceğini düşünmektedir.

Sonuç olarak patlayan kafa sendromunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir bu nedenle de kesin bir tedavisi yoktur. Diğer tıbbi durumlar ekarte edildikten sonra patlayan kafa sendromu tanısı konur ve hastanın bu durumu tetikleyen şeylerden uzak durması önerilir. Bazı durumlarda, klomipramin adlı bir antidepresan kullanımının yararlı olduğu bulunmuştur. Yoga, nefes egzersizleri ya da diğer etkili rahatlama teknikleri yoluyla stresin azaltılmasının yanında, uygun bir uyku rutini sağlanması da yararlı olacaktır.