Tübitak-savunma araştırma ve geliştirme enstitüsü tarafından geliştirilen yüksek seyir hassasiyetli bir güdümlü mermidir. Mermiye ilişkin çalışmalar İlk olarak 4 haziran 2011 tarihinde Türk Hava Kuvvetlerinin 100. yılı kutlamaları esnasında çiğli hava üssünde duyurulmuştur. 2006'dan beri geliştirme süreci devam eden SOM güdümlü mermisi Türkiye nin 180km'den fazla mesafeden atılabilen, durağan ve hareketli hedefleri imha edebilen ilk yerli üretim çözümüdür. (3)(2)

Som güdümlü mermisi hem kara hem de deniz unsurlarına karşı kullanılan ve at&unut hassas saldırı silahları ailesindendir. Öncelikli olarak gelişmiş dahili seyrü-sefer sistemini tamamlayıcı olarak gps kullanmaktadır. Arazi referası destekli seyrü-sefer radarı mermiye uçuşu esnasında alçak irtifa uçuş ve yerel savunma sistemerini aşma imkanı sağlamaktadır.

Geliştirici firmanın açıklamalarına göre; mermi gelişmiş geometrik ve aerodinamik yapısı ve merminin radar kesit alanını azaltan düşük ağırlıklı kompozit elemanlar sayesinde benzer güdümlü mermi sistemlerinden ayrılmaktadır. Müstakil hedeflere hücüm safhasında hassas bir saldırı için, mermi infrared bir kamera ile elde ettiği görüntüyü atış öncesi mermiye yüklenmiş benzer hedeflere ait bir imza veritabanı ile karşılaştırır. Bu kamera aynı zamanda uçuş rotasındaki dönüş noktalarının fotoraflarını çekip bu fotoğrafları daha önceden bulunacağı tahmin edilen pozisyon bilgileri ile kıyaslayarak seyir sistemini güncellemek için de kullanılır. Bu şekilde gps kullanımında meydana gelebilecek herhangi bir kısıtlama ya da arıza durumunda, mermi arazi referanslı radarı ve infrared kamerası ile kendi dönüş noktalarını izleyebilecektir. Mermi üzerinde iki kanallı bir datalink sistemi mevcut olup, gerektiğinde uçuş esnasında görev değişikliği yapılmasına imkan tanımaktadır. (3)(4)(5)

Mermi aynı zamanda müşterek saldırı uçağının (JSF) iç istasyonları ile uyumlu şekilde dizayn edilmiştir. (5)

Merminin dizayn amacı komuta kontrol merkezleri, hava savunma füzeleri, limana bağlı uçak ve süüstü gemileri gibi askeri hedeflere karşı yüksek doğrulukla saldırı yapabilmektir. (6)

Geliştirme Testleri

Tübitak yetkililerinin açıklamalarına göre, prototiplerin bşlangıç uçuşları başarıyla tamamlandı. Mermi ilk güdümlü uçuşunu 9 ağustos 2011 tarihinde Karadeniz üzerinde yapmış, bu uçuşta 100 deniz milinden fazla bir mesafeyi GPS/INS güdümünde geçmiş ve hedefine yüksek bir hassasiyet ve başarı ile ulaşmıştır. Merminin dizayn detaylarını gözlemlemek için 30 adet test uçuşu planlanmıştır. İlk grup merminin türk hava kuvvetlerine tesliminin 2011 yılı sonlarında yapılması planlıdır. Yılın kalan bölümlerinde daha fazla atış testi yapılması planlanmaktadır. (3)(4)(5)

Mesafe

Yerel basında merminin menzilinin 100 deniz mili civarında olduğu söylentileri yükselirken başbakan recep Tayyip Erdoğan 28 aralık 2011'de beklenmedik bir şekilde yüksek bilim ve teknoloji kurulunun tüm üyelerinin hazır bulunduğu toplantısında merminin mesafesinde hedefi 2500 km olarak belirlemiştir. Bu açıklamadan kısa süre sonra tübitak başkanı Dr. Yücel Altunbaşak 2 yıl içinde merminin menzilini 2500 km'ye çıkarma çalışmalarına başladıkları bilgisini verdi. SOM güdümlü mermisi şu an için 300 km menzille test edilmiş ve hedefine 10 mt lik bir hassasiyetle ulaşmıştır. Tanıtımlarda doğruluk 5 mt civarında gösterilmiştir. Bu yıl içinde 500 km testlerine başlanması planlanmaktadır. Daha sonra menzil 1500 km ye çıkarılacak ve 2014 yılı içinde de 2500 km testlerinin yapılması planlanmaktadır.

Versiyonlar

Tübitak mermiyi üç versiyon halinde geliştirmektedir.

SOM A : askeri hedeflere, hücüm safhasında verilen hedefe koordinatları kullanarak basit saldırı modunda saldırmak için dizayn edilmiş temel hava kuvveti versiyonudur.

SOM B Block I : askeri hedeflere, hücüm safhasında infrared resim eşleştirmeyi kullanarak hassas saldırı modunda saldırmak için dizayn edilmiş gelişmiş hava kuvveti versiyonudur.

SOM B Block II : iki aşamalı zırh delici harp başlığıne sahip stratejik ve iyi korunan bölgelere hassas saldırı modunda saldırmak için dizayn edilmiş özel hava kuvvetleri versiyonudur.

SOM B Block I/II versiyonları dönüş noktası güncellemesi için data link özelliğine sahiptirler.

Müşterek saldırı uçağı (JSF) ile uyum

Som mermisinin türk hava kuvvetleri f-35 ligthining II ile uyum sertifikasyonu çalışmaları devam etmektedir. Som mermisi aynı zamanda Norveç e ait konsberg savunma ve uzay firması tarafından geliştirilen müşterek saldırı füzesi ile birlikte f-35 e entegresi düşünülen iki resmi aday mermiden birisidir. Som mermisi (UAI unıversal armaments ınterface) evrensel silah arayüzünü kullanan ve Amerikan yapımı olmayan ilk güdümlü mermidir. Som mermisi UAI kullanan herhangi bir platforma entegre edilebilmektedir.

Mevcut kullanım platformları

Som güdümlü mermisi TAI tarafından üretilen F-16 savaşan şahin (blok 40 CCIP ve blok 50) ve F4-E uçklarına entegre edilmiş durumdadır. (1)

1. Pocock, Chris. "Turkey's Own Cruise Missile Makes First Flight". Aviation International News online. Retrieved 19 September 2011.

2. "TÜBITAK-SAGE Press Release". www. sage. tubitak. gov. tr. Retrieved 4 May 2012.

3. Turkey reveals stand-off missile bunker buster. TRDefence. Retrieved 6 June 2011

4. Uğur Cebeci, Tolga Özbek (DHA) Yerli seyir füzesi, 180 kilometreden hedefini vuracak. Hurriyet. Retrieved 6 June 2011

5. Turkey's Stand-Off Missile is revealed. Janes's DSEi2011 Exhibition News. 14 September 2011

6. DSEi: Turkish cruise missile design breaks cover. Flight Global. 14 September 2011

7. Bülent Aydemir, Türk füzesi: Hedef menzil 2500 km. HT Gazete. 29 December 2011. Retrieved 1 February 2012

8. Ahmet Dirican, TUBITAK 2014 hedefi. HT Gazete. 14 January 2012. Retrieved 1 February 2012

9. Ümit Enginsoy, Turkey aims to increase ballistic missile ranges. Hürriyet Daily News. 1 February 2012

10. Alpaslan Düven (DHA), DESi2011 News İşte Türkiye'nin ilk seyir füzesi and Stand Video