İnsanlar hayatlarını devam ettirebilmek için çeşitli faaliyetlerde bulunurlar. Bunların başında tarım, hayvancılık, maden çıkarma, sanayi ürünleri üretimi ve hizmet gelir. Bu işlerin tamamına ekonomik faaliyet denir.
Bir ülkenin ekonomik yapısı ve üretimi üzerinde o ülkenin fiziki ve beşeri şartları etkilidir. Bu şartlar ülkeden ülkeye farklılık gösterdiği gibi ülke içerisinde de bölgeden bölgeye farklılık gösterir.
Türkiye ekonomisi üzerinde etkili olan başlıca faktörler şunlardır:
1. Coğrafi Konum
Türkiye Kuzey Yarımküre'de orta kuşakta yer alır. Bu durumun sonucu olarak mevsimlerin belirgin olarak yaşanması ve iklim şartlarının elverişli olması bir çok tarım ürününün yetişmesine imkan sağlamıştır. Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve dünyadaki önemli su yollarından İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahip olması deniz ulaşım ve ticaretinde önemli avantajlar sağlamaktadır.
Ülkemizin Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine çok yakın olduğu yerde bulunması önemli ticaret yollarının ülkemizden geçmesini sağlamıştır. Ülkemizin ekonomik ve kültürel yapıları farklı ülkelerle komşu olması ve petrol bakımından zengin ama ekonomileri fazla gelişmemiş Orta Doğu ülkeleri ile sanayileri gelişmiş Avrupa ülkeleri arasında yer alması, Türkiye'nin ekonomik ve stratejik önemini daha da artırmaktadır.
2. Yerşekilleri
Türkiye ortalama yükseltisi ve engebeliliği fazla bir arazi yapısına sahiptir. Yurdumuzun kuzey ve güneyinde uzanan sıradağlar ile Doğu Anadolu'daki dağlık alanlar, ulaşımı sınırlandırmakta, tarım alanlarının genellikle parçalı ve dağınık olmasına yol açmakta ve tarımda makine kullanımını zorlaştırmaktadır. Aynı zamanda bu dağlık ve engebeli alanlar akarsuların enerji potansiyelinin fazla olmasını, kış sporları, yayla turizmi, dağcılık gibi alanlarda önemli imkanlar oluşturmaktadır.
Yerşekillerinin engebe ve yükseltisinin az olduğu Marmara, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Kıyı Ege ve diğer kıyılarımızdaki delta ovaları ile iç kesimlerdeki diğer ova ve platolar önemli tarım alanlarını oluşturmaktadır. Ova ve platolardaki tarım ve hayvancılık faaliyetleri de hem halkın önemli bir geçim kaynağını oluşturmakta hem de bir çok sanayinin hammaddesini sağlamaktadır.
3. İklim
Matematik konum bakımından ülkemiz ılıman iklim kuşağında yer alır. Ancak denize göre konum, yükselti, dağların denize göre uzanışı, bakı gibi faktörlerin etkisiyle ülkemizde farklı iklim özellikleri görülmektedir. Bu da tarım ürünlerinin çeşitliliği üzerinde etkilidir. Ilıman iklim özelliklerinin etkili olduğu Karadeniz kıyılarında fındık, çay, kivi, Akdeniz iklim şartlarının etkili olduğu Akdeniz, Ege ve Güney Marmara'da zeytin, turunçgil, pamuk gibi ürünler, iç kesimlerde karasal i iklimin etkili olduğu yerlerde ise tahıl, şekerpancarı gibi I ürünler yaygın olarak yetiştirilir. Bu tarım ürünlerine bağlı olarak kurulan fabrikalar ülkemiz ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.
İklim koşullarının elverişli olduğu Akdeniz ve Ege kıyılarında gelişen deniz turizmi ekonomimize önemli gelir sağlamaktadır. Başta Doğu Anadolu Bölgesi olmak üzere kışların çok soğuk, kar yağışlı ve uzun sürdüğü yerlerde tarım, ulaşım ve sanayinin gelişmesi olumsuz etkilenmektedir.
4. Nüfus ve Yerleşme
Türkiye'de nüfus artış hızının yüksek olması nedeniyle genç nüfus oranı fazladır. Genç nüfusun ülke ekonomisine olumlu katkısının devam edebilmesi için eğitimin yaygınlaştırılması gerekir. Çünkü nüfus miktarının fazla olmasının yanında nitelikli olması da önemlidir. Çalışma çağındaki nüfus miktarının fazla olmasını avantaja dönüştürebilmek için yeterli istihdam alanları oluşturulmalıdır. Böylece hem işsizlik sorunu çözülmüş olacaktır hemde ülkemizdeki üretim ciddi bir oranda artmış olacaktır. Türkiyede nüfusun fazla olduğu yerlerdeki bir çok hizmetler nüfusun az olduğu kırsal yerleşmelere ulaştırılmamaktadır.
5. Yeraltı Kaynakları
Yeraltı kaynakları sanayinin gelişmesi bakımından önemli bir potansiyeli oluşturur. Türkiye bor, krom, demir ve bakır gibi madenler bakımından zengin rezervlere sahiptir. Ancak enerji kaynaklan yetersizdir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.