Türkiye'nin Akdeniz kıyıları boyunca uzanır. Batıda Dalaman Çayı'ndan başlar, doğuda Suriye sınırına kadar devam eder. Bölge batıda Teke yarımadası ve Göller Yöresini, orta kesimde Taşeli platosunu ve doğuda Kahramanmaraş ile Hatay illerini içine alır. Ülkemiz topraklarının %15'lik bölümüne sahip olan bölge, yüzölçümü bakımından dördüncü sırada yer alır.

Yerşekilleri

Akdeniz Bölgesi'nin büyük bir kısmı kıvrım dağları olan Toros Dağları'yla kaplıdır. Toroslar Teke Yarımadası'nda kıyıya dik, Taşeli Yarımadası'nda ise, kıyıya paralel uzanır.

Dağların kıyıya paralel uzanmasının sonucunda;

-    Akdeniz iklimi iç kesimlere giremez. Bu nedenle kıyı ile iç kesimler arasında iklim, bitki örtüsü ve yetiştirilen ürünler bakımından farklılıklar görülür.

-    Kıyıda falezler fazladır ve doğal limanlar azdır.

-    Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım geçitler aracılığı ile sağlanır. Bu geçitler Antalya - Çubuk, Mersin - Sertavul, Adana - Gülek ve Hatay - Belen'dir.

-    Kıyı ile iç kesimler arasında ticaret istenen düzeyde gelişmemiştir.

-    Kıyı ile iç kesimler arasında nüfus yoğunluğu farklıdır.

Akdeniz Bölgesi'nde ovalar azdır. En önemli ovası Seyhan ve Ceyhan'ın getirdiği alüvyonlarla oluşan Çukurova deltasıdır. Yine kıyıda Silifke ve Antalya ovaları yer alır. İç kesimlerde ise, karstlaşma süreçleriyle oluşan Elmalı, Acıpayam ve İsparta ovaları vardır. Amik ovası ise, bir graben hattı içinde yer alır.

Bölgede kireç taşları yani kalkerler geniş yer tutar. Kalkerlerin erimesi sonucu karstik şekiller meydana gelmiştir. Adana Bölümü'nde yer alan Cennet - Cehennem obrukları, Antalya Bölümü'nde bulunan Burdur-İnsuyu, Alanya - Damlataş ve Dim, Antalya - Karain mağaraları bu karstik şekillere örnek olarak verilebilir.

Bölgede ovalarda alüvyal topraklar, kireç taşlarının üzerinde ise Terra-rossa toprakları yer alır.

Burdur, Hatay, Adana çevresinde fay hatları bulunur. Bu yöreler 1. derecede deprem bölgesidir.

Akarsu ve Gölleri

Bölgenin en önemli akarsuları Seyhan, Ceyhan, Göksu, Manavgat, Asi, Aksu ve Dalaman çayıdır. Bölge akarsuları yağış rejiminden dolayı düzensiz rejime sahiptir.

Bölgede etkili olan Akdeniz ikliminden dolayı kışın yağışlarla birlikte akarsular kabarır, yazın ise akarsu seviyeleri düşer. Yalnız karstik kaynaktan beslenen Manavgat Çayı gibi akarsuların yazın debileri fazla azalmaz.

Bölge göl bakımından oldukça zengindir. Batısında karstik ve tektonik etkenlerle oluşan göllerin yer aldığı Göller Yöresi bulunmaktadır. Göller yöresinde Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Suğla, Söğüt, Salda ve Kovada gölleri bulunur.

İklimi ve Bitki Örtüsü

Bölgede karakteristik Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Yaz sıcaklığı 27 - 28 °C, kış sıcaklığı ise, 8 - 10 °C dir. Yıllık ortalama yağış 700 ile 1000 mm arasında değişir.

Akdeniz Bölgesi'nin kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi etkilidir. Türkiye'de güneşli gün sayısının en fazla olduğu bölgelerden biridir. En yüksek kış sıcaklığı Akdeniz kıyılarında görülür. Don olayına çok ender rastlanır. Kış sıcaklığının yüksek olması seracılığın daha ucuza yapılmasını sağlar. Bu nedenle seracılığın en yaygın olarak yapıldığı yer, Akdeniz kıyılarında Antalya Bölümü'dür.

Akdeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde iklim şartları çok değişir. Yıllık yağış miktarı ile kış sıcaklıkları azalır. Don olaylarına rastlanır. Bu nedenle turunçgiller ve muz iç kesimlerde yetişmez.

Tarım ve Hayvancılık

Bölgede Akdeniz iklimi görülür. Bu nedenle soğuğa dayanıksız olan muzun tamamı, turunçgillerin büyük kısmı bu bölgede yetiştirilir. Yılda birden fazla ürün almaya en elverişli bölgedir. Seracılık en fazla bu kıyılarda yapılır. Turfanda sebze ve meyve önemli bir gelir kaynağıdır. Ayrıca pamuk, yerfıstığı, buğday, soya fasulyesi, zeytin, susam, mısır ve çeşitli meyveler üretilir. Amik ovasında pirinç tarımı yapılır. Göller yöresinde buğday, şekerpancarı, gül ve haşhaş üretimi yoğunluk kazanır.

Bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri şunlardır:

Pamuk: Başta Çukurova olmak üzere diğer kıyı ovalarında yetiştirilir. Ülkemiz pamuk üretiminin yaklaşık %24'ü bölgeden karşılanır.

Turunçgiller: Kıyı boyunca Finike, Antalya, Alanya, Anamur, Silifke, Adana ve Mersin'de yetiştirilir. Türkiye turunçgil üretiminin % 62'si bu bölgeden karşılanmaktadır.

Muz: Mersin ve Anamur çevresinde yetiştirilir. Türkiye'de yetiştirilen muzun tamamı bu bölgeden karşılanır.

Yerfıstığı: Üretimin %90'ı Akdeniz Bölgesi'nden sağlanır.

Gül: Özellikle Burdur ve İsparta çevresinde yetiştirilmektedir.

Pirinç: Amik ovası, Silifke ovası ve Kahramanmaraş çevresinde yetiştirilmektedir.

Zeytin: Bölgenin kıyı kesiminde yetiştirilmektedir. Bölge zeytin üretimi bakımından ikinci sırada yer alır.

Mısır: Son yıllarda sulu tarım yapılan yerlerde üretimi artmıştır. Üretimde bölge birinci sıradadır.

Soya fasulyesi: Adana Bölümü'nde üretilir.

Bölge hayvancılık bakımından fazla gelişmemiştir, dağlık alanlarda küçükbaş hayvancılık yapılmakta ve özellikle kıl keçisi yetiştirilmektedir. Bölgenin bir çok yerinde arıcılık yapılmaktadır.

Nüfus ve Yerleşme

Bölge nüfusu 2000 sayımına göre, 8. 7 milyondur. Nüfus daha çok kıyılardaki düzlüklerde toplanmıştır. Özellikle Adana çevresi nüfusun yoğun olduğu yerdir. Akdeniz Bölgesi'nde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır. Bunda yerşekillerinin engebeli olması, ulaşımın gelişememesi, tarım alanlarının sınırlı olması etkilidir.

Akdeniz Bölgesinde nüfusun %70'i Adana Bölümü'nde toplanmıştır. Bunun nedeni, bu bölümde tarım alanlarının geniş yer kaplaması, sanayi kuruluşlarının fazla olması ve ulaşım olanaklarının daha fazla gelişmesidir.

Bölümün başlıca merkezleri Adana, Mersin, İskenderun, Kahramanmaraş, Tarsus, Kilis, Kadirli ve Osmaniye'dir. Antalya Bölümü'nde ise bölge nüfusunun yaklaşık %30'u yaşamaktadır. Bunun nedeni bölümde sanayinin fazla gelişmemesi, tarım alanlarının azlığı ve ulaşım imkanlarının yetersizliğidir. Bölümün başlıca merkezleri Antalya, İsparta, I Burdur, Alanya ve Manavgat'tır.

Madenler ve Endüstri

Krom; Fethiye ve Dalaman çevresinde, boksit; Seydişehir ve Akseki çevresinde, demir; Adana çevresinde çıkarılmaktadır. Endüstri Adana Bölümü'nde daha çok gelişmiştir. Adana'da pamuk ipliği, pamuklu dokuma, yağ fabrikaları vardır. İskenderun'da demir-çelik fabrikası, Mersin'de Ataş petrol rafinerisi bulunur. Antalya Bölümünde alüminyum, ferrokrom işletmeleri, kağıt ve şeker fabrikası vardır.

Turizm

Bölgede önemli ekonomik etkinliklerden biri de turizmdir. Bölge deniz turizmi, tarihi ve doğal güzellikleri bakımından ülkemiz turizminde önemli bir yere sahiptir. Yalnız bölgede turizm daha çok deniz turizmi şeklinde geliştiği için yaz ve kış mevsimleri arasında turist sayılarında ve turizm gelirlerinde belirgin farklar vardır.

Bölgenin başlıca turistik doğal güzellikleri Burdur'da İnsuyu mağarası, Alanya'da Damlataş ve Dim mağaraları, Tarsus'ta Yediuyuyanlar mağarası, Düden, Manavgat ve Kurşunlu şelaleleri, Mersin'deki Cennet ve Cehennem obruklarıdır. Ayrıca Antalya çevresindeki Perge ve Aspendos turizm açısından önemli antik eserlerdir.

Bölgenin Bölümleri

1. Adana Bölümü

Akdeniz Bölgesi'nin doğusunda yer alır. Taşeli platosunu, Orta Torosları ile Kahramanmaraş, Hatay ve Kilis ilini kapsar. Taşeli platosunda toprak örtüsü incedir. Dağlık bir yapıya sahip olduğundan ulaşım yetersizdir.

Bu nedenlerle nüfusu çok seyrektir. Adana Bölümü'nde ovalar Antalya Bölümü'ne göre, daha çok ve geniştir. Bunlardan en önemlisi Çukurova'dır. Burada pamuk, buğday, susam, yerfıstığı, mısır, soya fasulyesi, turunçgiller, sebze ve meyve üretilir. Çukurova'da yaz mevsiminde nüfus artmaktadır. Bu artışta tarım işçilerine olan gereksinim etkili olmuştur.

Sanayi Antalya Bölümü'ne göre daha fazla gelişmiştir. Adana'da dokuma, iplik, demir-çelik fabrikaları vardır. Mersin'de Ataş petrol rafinerisi bulunur. Ayrıca bölümde gübre, cam, çimento, şeker, kâğıt fabrikaları yer almaktadır.

2. Antalya Bölümü

Teke Yarımadası, Göller Yöresi ve Antalya'yı içine alır. Yerşekilleri Adana Bölümü'ne göre, daha dağlıktır. Bu nedenle tarıma elverişli arazi daha azdır. Bu durum nüfusun da az olmasına neden olmuştur. Bölümde turunçgiller, pamuk, susam, yerfıstığı ve turfanda sebze üretimi önemlidir. Seracılığın en yoğun olduğu bölümdür.

Göller Yöresinde, Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl ve Kovada gölleri bulunur. Elmalı, Acıpayam, Tefenni ovaları karstik ovalardır. Göller yöresinde tahıl, haşhaş, şekerpancarı, gül üretilir.

Burdur'da şeker fabrikası, Seydişehir'de Alüminyum tesisleri, Antalya'da Ferrokrom ve Aselsan tesisleri, İsparta'da çimento fabrikası, Dalaman'da kâğıt fabrikası vardır. Ayrıca İsparta'da halıcılık ve gül yetiştiriciliği önemli yer tutar. Deniz turizmi, karstik oluşumlar ve antik kentlerden dolayı turizm gelirleri Adana Bölüm'ünden daha fazladır.