Günlük hayatımızda sürekli olarak kullandığımız kimyasalların çoğu tehlikelidir. Ancak belirli amaçlarla ve uygun bir şekilde kullanılırsa, içerisinde zehirli kimyasallar içermesine veya zaman içerisinde daha tehlikeli bir kimyasala dönüşse dahi makul bir şekilde güvenilirliği kabul edilebilir. Bu yazımızda sıklıkla kullandığımız tehlikeli kimyasallardan bazılarını incelemeye çalışacağız.

Oda spreyleri: Oda spreylerinin içerisinde çok sayıda tehlikeli kimyasal madde bulunmaktadır. Formaldehit akciğer ve sümük membranlarına zarar verir ve kansere yol açabilir. Petrolyum distilatları yanıcı özellikte olup göze, cilde ve akciğerlere zarar verir ve hassas bireylerde ölümcül akciğer ödemlerine neden olabilir. Bazı oda spreyleri zehirli bir tahriş edici olan p-diklorobenzen içerir. Bazıları da aerosol propelanları içerir ve solunması sinir sistemi hasarlarına neden olabilir.

Amonyak: Amonyak solunması halinde solunum sistemi ve sümük membranlarını tahrip eder. Cilt ile teması halinde kimyasal yanık oluşturabilir ve klorlu ürünlerle (örneğin beyazlatıcılar) reaksiyona girip ölümcül nitelikteki kloramin gazını oluşturabilir.

Antifriz: Antifriz yutulması halinde zehirli nitelik gösteren etilen glikolden oluşur. Solunması halinde baş dönmesi yaratabilir. Antifrizin içilmesi ciddi beyin, kalp, böbrek ve diğer organ hasarlarına yol açar. Tatlı bir tada sahip olan etilen glikol çocuklar ve hayvanlar için çekici gelebilme ihtimali vardır. Antifrizin bu tadını bozmak için genellikle ekstra kimyalar takviye edilir ancak her antifrizde olmayabilir. Bu nedenle özellikle çocuklar ve hayvanların ulaşamayacağı güvenli yerlerde saklanmalıdır.

Beyazlatıcılar: Beyazlatıcılar solunması ve cilt ile temas etmesi halinde cilt ve solunum sisteminde tahribata neden olan sodyum hipoklorit içerir. Ölümcül nitelikte olan gazların oluşmaması için amonyak, tuvalet temizleyicileri veya kuru temizleyiciler ile asla karıştırılmamaları gerekir.

Kuru temizleyiciler: Kuru temizleyiciler tipik olarak sodyum hidroksit veya sülfürik asit içerir. Her ikisi de cilt ile teması halinde kimyasal olarak ciddi yanmalara neden olmaya yeterlidir. İçilmesi halinde zehirleyici etki gösterir. Göz ile teması da körlüğe neden olabilir.

Çamaşır deterjanları: Çamaşır deterjanları birçok farklı kimyasal içerir. Katyonik ajanların oral yoldan alınması mide bulantısı, kusma, kasılma ve komaya neden olabilir. İyonik olmayanlar da tahrip edici özelliktedir. Birçok kişi de deterjanlarda bulunan boya ve parfümlere karşı duyarlı olabilir.

Naftalin: Naftalin p-diklorobenzen veya naftalen kimyasallarını içerir. Her iki kimyasal da zehirlidir ve baş dönmesi, baş ağrısı, gözde, ciltte ve solunum sisteminde tahrip edici etkiye sahiptir. Uzun süre solunması da katarakt oluşumuna veya karaciğer hasarına neden olabilir.

Motor yağları: Motor yağlarında bulunan hidrokarbonlar kansere yol açar. Birçok kişi motor yağlarında bulunan ve sinir sistemi ve diğer organlara ciddi zararlar verebilen ağır metallerin bulunduğundan haberdar değildir. Ancak yüksek miktarlarda maruz kalınması halinde ciddi sonuçlar doğurabilir.

Ocak Temizleyiciler: Ocak temizleyicilerin içinde bulunan sodyum hidroksit ve potasyum hidroksit aşındırıcı kuvvetli bazlardır. Aynı zamanda yutulması durumunda da ölümcül etki gösterebilir. Buharının solunması halinde veya cilt ile teması halinde de kimyasal yanıklar ve ciğerlerde tahribat yaratır.

Fare zehirleri: Fare zehirleri (rodentisitler) geçmişte olduğu kadar zehirli olmasalar da hala insanlar ve hayvanlar için zehirli özelliktedir. Rodentisitlerin çoğu yenmesi halinde iç kanamaya neden olabilecek warfarin maddesi içerir.

Cam silecekleri: Cam silerken kullanılan kimyasallar içilmesi halinde zehirleyici etki gösterir. Aynı şekilde cilt ile temas etmesi halinde vücuda absorbe olur ve bu da zehirli etki gösterir. İçinde bulunan etilen glikol beyin, kalp ve böbreklere ciddi zarar verip ölüme neden olabilir. Buharının solunması baş dönmesine neden olabilir. İzopropil alkol merkezi sinir sistemini etkiler ve uyuşukluk, baygınlık ve bazı durumlarda ölüme sebebiyet verebilir. İçinde bulunan bir diğer madde olan metanol de beyne, karaciğere ve böbreklere zarar verebilir, körlüğe neden olabilir.