Yunan ve Mısır mimarilerini buluşturan, Dünya'’nın Yedi Harikası’ndan biri olarak kabul edilen Halikarnas Mozolesi, müthiş bir anıt mezardır.

Milattan önce 353 yılında ölmüş olan Karya Kralı Mausolos adına, eşi ve kız kardeşi tarafından yaptırılmıştır. Dönemindeki ismi "Halikarnassos" olan, günümüzde "Bodrum" olarak bilinen yerleşim yerinde yaptırılan bu anıt, ebatları oldukça büyük ve devasa olarak tasarlanmıştır. Bu yapıya benzer çok büyük özellikteki tüm anıt mezarlar da, mozole olarak anılmıştır.

Yunan mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan kolon işçiliği ve Mısır mimarisinin önemli özelliklerini taşıyan piramit çatı yapısı, bu mozolede bir araya gelmiştir. İki farklı kültürden etkilenmesi, mozoleyi daha anlamlı kılmıştır.  Bugün bu alan ziyaret edildiğinde, ilgili yerin açık hava müzesi olduğu görülmektedir. Alanın sol tarafında yer alan uzun yapı, mozolenin kabartmalarını taşımaktadır. Yine bu bölümde, çeşitli çizimler ve maketler de bulunmaktadır.  Mozolenin tabanı, 32 metreye 38 metre ebatlarındadır. Bulunduğu alan incelendiğinde ise, 242, 5 metreye 105 metre ebatlarında, çok geniş bir alanın kuzeydoğusunda mozolenin inşa edilmiş olduğu öğrenilmektedir.

Mozole, toplamda dört bölümden meydana gelmektedir. Mozolenin genelinde, 36 adet iyon sütun kullanılmıştır. Mozolenin en göz alıcı kısımlarından biri de, 24 basamaktan meydana gelen piramit çatısı ve bu çatının tepesinde bulunan heykelin heybetli duruşudur. Bu heykelde, araba içinde bulunan Mousolos ve eşi ile arabayı çeken dört tane atın silüeti yer almaktadır. Anıt mezar, yaklaşık 55 metre yüksekliğindedir. Müzenin sergi salonundaki maket, bu özelliklere göre yapılmıştır.  Mozolenin mimarı ve yaratıcıları olarak, Pytheos ve Satyros isimleri kabul edilmektedir. Bu isimlerin yanı sıra, mozole ve çevresindeki bazı heykellerin yapımında, farklı sanatçıların katkıları da olmuştur.

Mozolenin yapılmasına, bizzat Karya Kralı Mausolos’un başladığı belirtilmektedir. Milattan önce 355 yılında yapımına başlanan eser, kralın ölümünün ardından eşi ve kız kardeşi tarafından devam ettirilmiştir. Eşi ve kız kardeşinin ölümünde sonra ise, Mausolos’un kardeşleri görevi devralmıştır.  Mozolenin, yaklaşık 1500 yıl boyunca ayakta kaldığı kabul edilmektedir. Buna sebep olarak, mozolenin en son 12. Yüzyılda tam hali ile görülmesi gösterilir. Büyük bir depremle yıkıldığı zannedilen bu eser, 1400'lü yıllarda taş ocağı olarak kullanılmış ve mozolenin taşlarından Bodrum Kalesi örülmüştür.  Mozoleden geriye kalanlar, 1494 yılında Bodrum’a gelen şövalyeler tarafından tahrip edilmiştir. Şövalyelerden biri olan La Touret anıtı nasıl tahrip ettiklerini, buldukları ziynet eşyalarını, piramit çatının kiremit olduğunu, altındaki 12 basamağı, heykel ve kabartmaların göz alıcılığını, tüm bu tarihi eserleri nasıl parçaladıklarını anılarında yazmıştır.

1846 yılında Abdülmecit’in izni ile, dönemin İngiltere büyükelçisi Bodrum Kalesi’ndeki duvarlarda bulunan, aslında mozoleye ait olan tüm kabartmaları, Londra'ya götürmüştür. Bugün yerinde sergilenen tüm görseller, aslında alçıdan yapılmış basit kopyalardır. 1856 ve 1857 yıllarında, İngilizlerce gerçekleştirilen kazı çalışmalarında, kazıda bulunan tüm eserler, kabartmalar, Mousolos ve eşinin heykelleri ve diğer önemli parçalar, British Museum’da sergilenmektedir.