Soy gazlar grubunda yer alan elementtir. Hidrojen dışındaki tüm elementlerden daha hafif olan helyum, renksiz, kokusuz ve tadı olmayan bir elementtir. 2 proton ve 2 nötrondan oluşan çekirdeği alfa taneciğinden başka bir şey değildir. Güneş ve yıldızların ana bileşenlerindendir. Helyum hidrojenden sonra en hafif gazdır.

Başlıca helyum kaynağı doğal gazdır. İlk kez bulunduğunda Güneş’teki yeni bir element olduğu düşünülerek 1868 yılında helyum ( güneşten gelen anlamında ) adı verildi. Ramsey 1895 yılında aynı elementin uranyum filizleri çevresindeki doğal gazlar içinde de bulunduğunu saptandı. Daha sonra yapılan araştırmalar havada 1/200000 oranında helyum bulunduğunu ortaya koydu. Petrol kuyularından çıkartılan gazlarda da helyuma rastlandı.

Havadan üç aşamalı işlemden sonra elde edilir. Oksijeni alınan azot ( atmosfer azotu ), kızgın lityum ve kalsiyum üzerinden geçirilince asal gazlar bulunur. Asal gazlar sıvılaştırılarak, neon ile birlikte helyum elde edilir.

Helyum hidrojene göre daha yoğun olmakla birlikte, yanma ve patlama tehlikesi göstermediğinden balonculukta kullanılır. Ayrıca solunumu kolaylaştırıcı etkisi yüzünden tıpta; gazlı leyzer yapımında, derin dalışlarda dalgıç tüplerinin içinde oksijenle birlikte helyum da kullanılır.

Sıvı yakıtlı roketlerde yakıt tanklarına basınç sağlamak üzere yine helyum konulur. Sıvı helyumun H I ve H II olmak üzere iki türü vardır. H I; 2, 18 derece sıcaklık altında H II’ ye dönüşür.