İnsan zekasının sınırlarını son derece zorlayabilen kriptoloji kavramı, günümüzde araştırma alanları bulunan bilim dalları arasında yer alır ve bu bilim dalı aynı zamanda toplumda şifre bilimi olarak da lanse edilmektedir. Şifre biliminin tarih içerisindeki doğuşu ve gelişimine bakıldığında, İkinci Dünya Savaşı bu konuda karşımıza çıkan en önemli nedenlerden birisidir.

İkinci Dünya Savaşında savaşan ülkeler şifre bilimine oldukça fazla önem vermiş ve farklı şifreleme türleri bularak bu bilimin ileri düzeyde gelişmesini sağlamışlardır. Bu dönemde ülkelerin stratejik planlarını düzenlenmesinde oldukça önemli bir fonksiyonu bulunan kriptolojiyle birlikte, gönderilmek ve gizli tutulmak istenen olan iletiler oldukça farklı ve güvenli şifreleme türleriyle birlikte alıcılara ulaşmış ve de bir nevi haberleşmenin en önemli noktalarından biri olmayı başarmıştır. Bu özelliğiyle, kriptoloji bilimi bir çok kitaba ve filme ilham kaynağı da olmuştur.

Şifre bilimi olarak adlandırılan bu bilim türünde, gizli tutulmak istenen şeyler bir sistem dahilinde değişik tarz ve yöntemler sayesinde şifrelenir. Tabi kriptoloji biliminin ilgi alanı burada bitmemektedir. Aynı zamanda kriptoloji bilimi, şifrelenen iletilerin deşifre edilmemesi için de çalışmalar yapmaktadır.

Bunun dışında şifre biliminin iki türü bulunur ve bu türlerin isimleri Kriptografi ve de Kriptoanaliz olarak ifade edilir. Şifre bilimi anlamında olan kriptolojinin kelime analizi yapıldığında, kriptos kelimesinin yazı, graphi kelimesinin ise gizli anlamında olduğu görülmektedir. Bu kelimeler Eski Yunancada kullanılır ve kriptoloji bu iki kelimenin birleşmesi sonucu oluşmuştur.

Kriptoloji biliminin uğraş alanı, günümüzde oldukça artmış durumdadır. Bunun nedeni ise, akıl almaz halde ilerleyen ve gelişen teknolojidir. Teknolojiyle birlikte bütün dünyanın kullanmakta olduğu internet, kriptoloji biliminin uğraş alanını artıran bir etkendir. Çünkü dünyada oldukça popüler olarak kullanılan internetin bu denli gelişmesiyle birlikte güvenlik açığı da ortaya çıkmıştır.

Bu sorun ise, kriptoloji biliminin yakından ilgilendiği ve bunun üzerinde çeşitli çalışmalar yaptığı bir sorundur. Aslında günümüzde uğraş alanı artan kriptoloji, tarih içerisinde çok eski dönemlerde de kullanılmıştır. Özellikle eski dönemlerde bazı  hiyerogliflerde kullanılan kriptoloji, günümüzden tam 4000 yıl önce Mısır'da kullanıldığı arkeologlar tarafından ortaya çıkarılmıştır. En ilk bu dönemde kullanılırken, bu bilim İkinci Dünya Savaşında oldukça popüler olmuş ve bu alanda yapılan çalışmalar bu nedenle daha da artmıştır.

Günümüzden 4000 yıl önce Mısır Medeniyetinde görülmüş olan kriptoloji izleri, bu dönemde rahiplerin bazı özel bilgileri saklamak için kullandığı belirlenmiş ve de şifrelerin günümüz kriptoloji biliminin temellerini oluşturduğu söylenen bir durumdur. İnsanlık tarihi içerisinde incelendiğinde en eski ve en gelişmiş medeniyetlerden birisi olan Mısır çeşitli iletilerde şifrelemeyi kullanırken, günümüz tarihçileri tarihte bir diğer gelişmiş medeniyet olan Çinlilerin de şifreleme yöntemini kullanmış olduğunu söylemekte ve kanıtlamaya çalışmaktadır. Fakat araştırmalar sonucu Çinlilerin kriptoloji bilimiyle ilgilenmediği anlaşılmıştır.

Bunun nedeni olarak ise Çinlilerin kullandığı dil olan Çince gösterilir. Çincenin en önemli özelliklerinden birisi, bu dilin yazımı oldukça zordur. Bu nedenle de tarihçiler zaten yazımı oldukça zor olan bir dille şifreleme yönteminin kurulamayacağını söylemekte ve bu söylemle paralel olarak Çin'de kriptoloji biliminin kullanıldığına dair bir bulgu ve ya belge bulunamamıştır.

Eğer kriptoloji bilimine tarihsel bir süreç içerisinde bakılırsa, bu bilimin 4000 yıl kadar önce Mısır medeniyeti tarafından temellerinin atıldığı, bu tarihte yakın günümüze kadar olan süreçte ise İkinci Dünya Savaşında savaşın kaderini etkilediği ortaya çıkmaktadır. M. S tarihlere bakıldığında ise, öncelikle Spartalılar ardından da Kral Sezar tarafından kriptoloji bilimi kullanılmıştır.

Tarihte bilinen kullanımlar bunlar olmakla birlikte, kriptolojinin bu dönemde bu milletlerde kullanılma nedeni ise askeri amaçlardır. 2. Dünya Savaşında da askeri amaçla kullanılan kriptolojide, Nazi Almanya'sı enigma adı verilen şifreleme makineleri kullanmıştır. Uzak ve yakın dönemde kullanımı bu yönde olan kriptoloji bilimi günümüzde ise daha çok internet ve teknoloji dünyasının güvenliği için kullanılmaktadır.