Ana Sayfa
İletişim
Yazar Girişi
Arama Yap
:
Kategoriler
Astronomi
Bilgisayar
Bilim
Biyoloji
Coğrafya
Diğerleri
Donanım
Edebiyat
Eğitim
Ekonomi
Etkinlikler
Fizik
Güncel
Hayvanlar Alemi
Hobi
İcadlar
İnternet
Kimdir
Kimya
Mekanlar
Mobilite
Nasıl Çalışır?
Otomobil
Oyun
Popüler Yazılar
Psikoloji
Sağlık
Sanat
Teknoloji
Ürün İnceleme
Yaşam
Yazılım
Hiciv ve Kaside Üstadı: Nef'i
02/12/2014 1:02
Gerçek adı Ömer olan ve iyi bir eğitim gördüğü eserlerinden anlaşılan Nef'i, 17. yüzyıl Osmanlı şairlerindendir. Çok genç yaşlarda şiir yazmaya başlayan Nef'i gelmiş geçmiş en yetkin kaside üstadı olarak kabul edilir. Ayrıca bir kaside türü olan hiciv konusunda oldukça önemli bir isim olup, en güzel ve önemli hicivleri yazan da yine Nef'i'dir. Nef'i tahmini olarak 1570 yılı civarında Erzurum'da doğmuştur. Bu yüzden ona Erzenur' Rumi de denir. Arapça ve Farsça'ya çok hakim olan Nef'i, Hafız divanı, Şadi'nin Gülistanı gibi pek çok önemli eseri okudu. Nef'i'nin ilk mahlası "zarri"dir. Bu mahlas "zararlı" manasına gelir. Daha sonra Erzurum defterdarı olan Müverrih Ali bey Zarri'nin şiirlerini görmüş, çok beğenmiş ve "sen zarri(zararlı) değil, ancak nefi(yararlı) olursun" demiş ve şairin adı Nef'i olarak kalmıştır. Nef'inin eserleri: Türkçe Divan, Arapça Divan, Siham-ı Kaza (hicivlerini topladığı eser) dır.
Nef'i, I. Ahmet döneminde İstanbul'a gelmiş ve kısa sürede tanınmıştır. Maden mukataacılığı, maden katipliği, çeşitli katiplikler gibi çeşitli devlet memurluklarında çalışmıştır. Nef'i, I. Ahmet'in yanı sıra, II. Osman ve IV. Murat'ın padişahlıkları dönemlerini de görmüştür. Özellikle IV. Murat'ın zamanında yazdığı kaside ve hicivlerle bu padişahın gözüne girdi ve ününün doruğuna ulaştı. Özellikle dönemin müftüsünün kendisi için kafir demesinin üzerine yazdığı şu kaside oldukça ünlüdür;
Müftü efendi bize kâfir demiş
Tutalım ben O'na diyem müselman(müslüman)
Lâkin varıldıktan ruz-ı mahşere
İkimiz de çıkarız orda yalan.
Yine bir başka hiciv örneğine bakacak olursak; kendisine köpek diyen biri için söylediği hiciv örneği;
Tahir Efendi bana kelp demiş
İltifadı bu sözde zahirdir
Maliki mezhebim benim zira
İtikadımca kelp tahirdir.
Yazdığı hicivler yüzünden Nef'i'nin başı dertten kurtulmamıştır. IV. Murat genellikle onu korusa da pek çok kez zindana atılmaktan kurtulamamıştır. Öyle ki Yaşadığı dönemde Sadrazamlara bile ağır küfürler içeren hicivler yazıp zindanlara atılıp yine dönemin padişahı tarafından affedilmiştir.
Nef'i'nin ölümü de hicivleri yüzünden olmuştur; IV. Murat artık en sonunda Nef'i'ye hiciv yazmayı yasaklamıştır. Nef'i bu durumda, aklına gelen yeni hicivler olsa da bu hicivleri dillendirmemiştir. Fakat bir gün IV. Murat "var mı yeni hiciv?" diye sorduğunda "var padişahım" deyip IV. Murat'ın sadrazamı Bayram Paşa için yazdığı bir hicvi okur. Aslında padişah bu hicvi çok beğendiyse de Bayram Paşa doğal olarak memnun kalmamıştır ve padişah da Bayram Paşa'nın baskılarına dayanamayıp 1635 yılında Nef'iyi boğdurtarak öldürtmüştür.
Nef'i'nin idamıyla ilgili, bir de çok bilinen bir efsane vardır; efsaneye göre, aslında Nef'i'nin idamı son anda iptal edilip Nef'i affedilmiştir. Zenci olan infaz memurunun idamla ilgili kağıdı yazarken kağıda siyah mürekkep damlatması üzerine Nef'i, kendini tutamamış ve "kağıda terinizi damlattınız" demiştir. Artık bu olaydan sonra affedilme şansını kaybeden Nef'i'nin idamı kaçınılmaz olmuştur.
Nef'i, oldukça yetkin ve mükemmel kasideler yazmasının, mükemmel bir şair olmasının yanı sıra, kendinin mükemmelliğinin farkndadır ve kendisini oldukça fazla metheder. Kasideler bilindiği gibi birini övmek için yazılırlar. İşte Nef'i kasidelerinde kendisini övdüğü de olmuştur. En azından bir dizede kendisinin mükemmel sanatından bahseder. mesela aşağıdaki şiire baktığımızda bunun bir örneğini görürüz;
Ağyâre nigâh etmediğin nâz sanırdım
Çok lutf imiş ol âşıka ben az sanırdım
Gamzen dili rüsvâ-yı cihân eyledi ahır
Billâh ben ol âfeti hem-râz sanırdım
Seyr eylemesem âyînede aks-i cemâlin
Hüsn ile seni meh gibi mümtâz sanırdım
Ma'mûr idügin bilmez idim böyle harâbât
Mestâneleri hâne-ber-endâz sanırdım
Sihr etdiğini senden işitdim yine Nef'î
Yoksa sözünü hep senin i'câz sanırdım
Kasidenin açıklamasına bir bakalım;
Düşmana yüz vermediğinden naz sanırdım
(Meğer) çok lütuf imiş ben az sanırdım
Gülümsenle cihana beni rezil eyledin
Oysa ben seni en yakın arkadaşım sanırdım
Yüzünün aynadaki yansımsını görmesem
Güzellikde seni ay gibi seçkin sanırdım
Yapıcı olduğunu bilmezdim böyle harabat
Sarhoşları seni ev yıkıcı sanırdım
Sihir yaptığı yeni senden işittim
Nef'i yoksa sözünü hep icaz sanardım.
Özellikle son dizede Nef'i kendini övmüştür. İcaz sözü en mükemmel şeklinde kullanmaktır. Nef'i kendi kendine diyor ki; "şiirlerini icazlı sanırdım ama bunlar meğer sihirmiş" Yani icaz muhteşem ve zor bir sanat olduğu halde Nef'i kendisinin icazı da aştığını, şiirlerinin mükemmeliğinin ancak sihirle açıklanabileceğini söylemiştir.
Nef'i ile ilgili bir rivayet daha vardır; IV. Murat, Siham-ı Kaza'yı okurken ayağının dibine yıldırım düşmüş, bu durumu olumsuz yorumlayan padişah, Nef'i'ye bir daha bu kadar kuvvetli hicivler yazmayı yasaklamıştır.
Siham-ı Kaza'dan:
Gürci hınzırı a samsun-ı muazzam a köpek
Kande sen kande nigehbani-i alem a köpek
Vay ol devlete kim ola mürebbisi anun
Bir senin gibideni cehl-i mücessem a köpek
Ne gune kaldi meded devlet-i Al-i Osman
Hey yazuk hey ne musibet bu ne matem aköpek
Ne ihanetdür o sadra bu zamanda ki anun
Olmaya sahibi bir Asaf-ı kerem a köpek
Hidmet-i devlete sair vüzeradan göreler
Bir fürumaye koca ayuyı akdem a köpek
Bu mahlallerde ki Bagdadı ala şah-ı Acem
Arz-ı rumu ede teshir Abaza hem a köpek
Sattınız iki soysuz bir olup hanlığı
Kimseyietmedünüz bu işe mahrem a köpek
Paymal eylediniz saltanatın ırzını hem
Yok yereoldı telef ol kadar adem a köpek
Hiç hanlık satılır mı hey edebsiz hain
Tutalım olmamış ol fitne muazzam a köpek
Sen kadar düşmen-i devlet mi olur a hınzır
Ne turur saltanatun sahibi bilsem a köpek
Ehl-i dil düşmeni din yoksulu bir melunsun
Öldürürlerse eğer can-be-cehennem a köpek
Böyle kalur mu soysuzlar elinde devlet
noldu ya gayret-i şahenşeh-i azam a köpek
Hak götürdü arabı gitti hele dünyadan
Kim götürse akabince seni bilmem a köpek
File nacar meger yükledeler tabutunu
Çekemez cife-i murdarunu adem a köpek
Filler de çekemezse ne acep laşeni kim
Var mı bir sencileyin div-i mülahhem a köpek
Sen soysuz eşek ol Kirliorospu yaraşur
Bindürüp sırtına teşhir edersem a köpek
Kategoriler:
Edebiyat
Yukarı Git »
İlgili Diğer İçerikler
Halk Öyküsü ve Halk Şiiri Nedir?
Hans Christian Andersen Kimdir?
Hasan İzzettin Dinamo Kimdir?
Hece Ölçüsü Nedir?
Hiciv ve Kaside Üstadı: Nef'i
Hisar Topluluğu
Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir?
İkinci Yeniciler
İskender Fahrettin Sertelli Kimdir?
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı
Yapılan Yorumlar
Henüz kimse yorum yapmamış.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yapın
Adınız:
E-Mail:
Mesajınız:
Doğrulama:
Bu Sayfa Şunlarla Da İlgili Olabilir
kaside üstadı
(07 Mayıs 2017)
nefi hicivleri
(05 Mayıs 2017)
a köpek kasidesi
(24 Nisan 2017)
Popüler Sayfalar:
Bir Matematik Dehası: Cahit ARF
1645 ziyaret
Güneş Enerjisinden Elektrik Nasıl Elde Edilir?
7315 ziyaret
Avedesk 1.3 Bölüm 1
2103 ziyaret
İntel'in Core 2 Duo E6400'ü %56'lık oc ile fiyat-performans kralı
2037 ziyaret
Asfalt Nedir? Nasıl Yapılır?
2015 ziyaret
Son Ziyaretler:
Narkolepsi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
4 dakika önce
Vasabi Nedir?
8 dakika önce
Morfo Kelebekleri
9 dakika önce
Çernobil Faciası ve Geride Bıraktıkları
10 dakika önce
Ineta Summer Hit 2008 Semineri 1.Gün İzlenimler
12 dakika önce
Hosts Dosyası Nedir?
Ekinoks Nedir?
Vista Transformation Pack 5.5
İntel'in Core 2 Duo E6400'ü %56'lık oc ile fiyat-performans kralı
M-Audio, Avid/Digidesign tarafından satın alındı - İki dev birleşti
M-Audio MobilePre USB - USB Beslemeli, Pre-amplifikatörlü USB Ses Kartı
Cubase 4 - Devrimci bir kilometre taşı Müzik prodüksiyon yazılımı.
İşte Karşınızda Yeni Honda Civic
StrokeIt 9.5
Windows Vista Güncelleştirme Paketi
Avedesk Bölüm2
Murat Günak kimdir?
Arama Motorları Nasıl Çalışır?
AMD: Fusion ile CPU ve GPU'yu Birleştiriyor.
Barkod Nedir?
Java Destekli Telefonlar için 3D Performans ve Kalite Testleri
Cubase 4 - Kontrol Odası (Control Room)
Avedesk Bölüm 3 - Ave Scripter Eklentileri
MouseIMP Pro
C-Metisse (Citroen'in Yeni Bombası)
SSL Nedir? Nasıl Çalışır?
Beklenen oyun: Trackmania UNITED çıktı!
Windows Vista Sidebar
Ürün İncelemesi: Toshiba USB 2.0 1GB Flash Bellek
Ürün incelemesi: Saitek P3000 Wireless PRO Gamepad
H-racer ve Hydrogen Station
VISTA TRANSFORMATION PACK 6.0
AMD FireSTREAM Kartlara Logosunu Verdi
Ürün İncelemesi: APC Back-UPS RS 1000VA Kesintisiz Güç kaynağı(KGK)
Pardus Linux 2007 Beta 2
Ekran Kartları Nasıl Çalışır?
Saab Bio Power
Apple iPhone
Hidrojen Kullanan Otomobil Sayısı Her Geçen Gün Artıyor!
Nintendo Wii Haber Kanalı Artık Yayında
Yüzyılın icadı: Erke Dönergeci
Samsung'tan Dünyanın En İnce Cep Telefonu
Super Mario artık Nintendo Wii ‘de
Vista'nın da çıkmasıyla beraber 4 çekirdekli işlemciler artık standart hale geliyor
Mobility Radeon X1900
TecrubeliPilotAraniyor.COM
10.000 Pardus
Avedesk Eklentilerin Ayarlanması
Dünyanın İlk Boxer Turbo Dizel Motoru
Ford Mustang Giugiaro Konsept
ATI Catalyst 7.2 Sürücüleri Çıktı!
Yüzyılın yarış oyunu: Test Drive Unlimited!
Kuantum Bilgisayarlar Geliyor
Yahoo Messenger Vista !
Kuantum Bilgisayarlar
Video oyunları çocukları zayıflatıyor
Vista üzerinde IIS 7.0 Kurulumu
MSN alternatifi, kullanıcıların yeni gözdesi: Trillian
F1'e geri sayım…
Casper, dört çekirdekli Intel CoreTM 2 Quad Q6600 işlemciye sahip yeni modelini pazara sundu.
HP iPAQ Voice Messenger 510 ; Ses tanıma, Wi-Fi, Windows Mobile 6.0 hepsi bir arada
Corel WordPerfect Lightning' in halka açık beta sürümünü yayımlıyor!
Intel 11X Fabrikasını Yenliyor
Değişen İklim Değil,Enerji Olsun!..
Far Cry'ın devam oyunu, muhteşem grafikleriyle: Crysis
Küresel Isınmanın Nedenleri? Sebepleri?
IBM Dünya'nın En Güçlü Bilgisayarını Geliştriyor
Vista Aero Reloaded
Yod'm 3D
Elbit Systems VIPeR "avcı-katil" robotu çıkarıyor
Hard Disk Pazarının Kralı: Seagate
Oyunlar yeni bir boyut kazandı: TrackIR!
Hava Kirliliğini Arttıran Sıcaklık İnversiyonu- Bölüm2
Türk insanına has Google Logoları…
Adobe'den Ücretsiz PDF Oluşturma Hizmeti
Yahoo'dan Sınırsız Email Kapasitesi
AeroClear Glass for Vista Theme
Hava Kirliliğini Arttıran Sıcaklık İnversiyonu- Bölüm1
NuSphere PhpED IDE
Google Spreadsheets
Ati HD2900XT, Nvidia 8800GTX'a Karşı: Crysis Demo ve 3DMark06 Testleri
Vista'da Farklı Temalar Kullanmak
768MB 8800GTX, 512MB ATI HD 2900XT, 640MB 8800GTS Oyun ve 3DMark06 Testleri
İTÜRO
Mucitlerimiz Gün Işığına Çıkıyor
İTÜ Robot Olimiyatları
Vestel, Tamamen Türk Yapımı Yakıt Pili Üretti
Free Loader güneş pili
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir?
Kuzey Işıkları'nın Dansı
Boğaziçi Üniv. Robot Günleri
Motorlarda Piston Tipleri ve Kullanılan Malzemeler
Güneş Enerjisi Nedir?
Motorlarda Yanma Odaları ve Özellikleri
Hidrojen Yakıt Pilleri Nasıl Çalışır?
Crysis'in sahne tasarımlarına bir göz atalım
Güneş Enerjisinden Elektrik Nasıl Elde Edilir?
Colin McRae: DIRT
Geleceğin Yakıtı, Hidrojen Nedir?
Telefonun İcadı (Alexander Graham BELL)
Bilgisayarın İcadı, Tarihçesi ve Dünyanın İlk Bilgisayarı
Zoho, Google Docs'a Yeni Rakip
Hidrojen Yakıt Pili Çeşitleri Nelerdir?
Microsoft ‘Surface' piyasada
ASUS Eee PC Notebook