İnsan vücudunun hastalıklardan korunması ve sağlıklı bir hayat sürebilmesi için beslenmenin önemi herkes tarafından bilinmektedir. Sağlıklı beslenebilmek için uygun gıdaları seçmeye özen gösterilmelidir. Bu bakımdan yağlar, insan beslenmesi için gerekli olan en önemli unsurlardan biridir.

Gelişmiş ülkelerde insanlar, beslenmelerine çok dikkat etmektedirler. Sağlıklı beslenmenin en önemli unsuru, doymamış yağ asitleri yönünden zengin olan balık ve diğer bazı su ürünleri ile beslenmektir.

Temel yağ asitleri 2 ye ayrılır ; omega 6, omega 3 yağ asitleri.

Omega 6 :Yüksek oranda linoleik asit içeren mısır ve soya fasulyesi yağıdır.

Omega 3 : Keten tohumu, ceviz ve özellikle planktonlar ile yağlı balıklarda bol miktarda bulunur.

Kalp Krizi ve Göz Bozuklukları

Yapılan araştırmalarda, kalp krizi riski omega 3 yağ asitleri ile önemli ölçüde azaltılabilir. Omega 3 yağ asitleri, vücutta sentezlenmediği için mutlaka besinlerle dışardan alınmalıdır. Haftada 3 öğün balık tüketen kalp hastalarının ani kalp krizi riskinin 1/2 oranında azaldığı belirtilmektedir.

Omega 3 miktarı balık türüne göre farklılık göstermektedir. Özellikle derin denizlerde yaşayan ve siyah etli olan balıklarda, omega 3 oranı daha fazladır. Somon, sardalye, uskumru, ton balığı gibi balıklar omega 3 yönünden oldukça zengindir. Fakat kültür balıklarında omega 3 miktarı biraz daha azdır.

Omega 3 yağ asitlerinin faydası ilk olarak Eskimolar üzerinde yapılan araştırmalar sonucu keşfedilmiştir. Greenland Eskimolarının tükettikleri yağlı balıklardan dolayı kalp krizi riskinin çok düşük olduğu gözlenmiş, bu yağ asitlerinin kalp krizi, kalp damar hastalıkları, depresyon, migren türü baş ağrıları, eklem romatizmaları, şeker hastalığı, yüksek kolesterol ve tansiyon, bazı alerji türleri ile kanser gibi bir çok hastalıktan korunmada önemli etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Bunların dışında yağ asitleri, insan vücudunda göz, beyin, testis ve plasentada toplanır. Omega 3 gözlerin uygun şekilde çalışmasına yardımcı olur.

Omega 3 yönünden zengin deniz ürünleri tüketiminin fazlaca olduğu ABD , Hollanda, Norveç, Japonya ve gibi ülkelerde erkeklerin hiç balık tüketmeyenlere göre kalp krizi riskinin düşük olduğu ispatlanmıştır.

Balığa dayalı beslenmenin fazla olduğu Fransa'nın Lyon kentinde yapılan bir denemede; omega 3 içeriği yüksek besinlerle beslenen hastalarda, vücut yağları ve lipoprotein miktarlarında hiçbir değişme olmaz iken, kalp rahatsızlıklarından dolayı ölüm riski %95 oranında azalmıştır.

Ne Kadar Tüketmeliyiz?

Balık tüketimi, birçok faydalı mineral, vitamin ve yüksek biyolojik değerli proteinleri sağladığı için önemlidir. Her hafta mutlaka yağlı balık tüketmeliyiz. Bu miktar ne kadar dersek, bir haftada 300 g yağlı balık veya günde 200 mg EPA ve DHA tüketmeliyiz.

Omega 3 açısından en zengin olan balık türleri sardalye, uskumru, Pasifik ve Atlantik ringası, somon ve lüferdir.

Depresyon

Omega 3 ve 6 yağ asitleri tarafından fakir beslenmek depresyon ve dikkat eksikliğinin yanı sıra hiperaktiflik yapabiliyor. Bunun en büyük nedeni DHA miktarının azlığıdır. DHA’nın düşük olması beyin serotonin seviyesinin düşük olmasına sebep olmaktadır.  Beyin fonksiyonlarının düzgün çalışabilmesi amacı ile haftada en az 3 kez balık tüketmek faydalı olur. Yapılan bir araştırmada Finlandiya’da balık tüketiminin depresyon ve intihar olaylarını azalttığı gözlenmiştir. Japonya’da 17 yıl kadar yapılan geniş çaplı bir araştırmanın sonucuna göre her gün balık tüketen insanlarda hiçbir intihar vakasına rastlanmamıştır

Balık tüketimi fazla olan ülkelerde tüketimin az olduğu ülkelere göre depresyon olaylarının çok düşük olduğu tespit edilmiştir. ( kaynak:Maryland Alkolle Mücadele Enstitüsü)

Kanser Ve Bağışıklık Sistemi

Balık yağlarının bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır. Balık eti tüketimi ile vücudun hücre duvarının sağlamlaştığı görülmüştür. Kansere yakalanan hastaların ise temel sorunu bağışıklık sisteminden kaynaklanan sorunlardır. Balık ve balık yağının olumlu etkileri düşünüldüğünde balık tüketmeyenlerin tüketenlere göre prostat kanserine yakalanma oranlarının 2-3 kat fazla olması doğal bir sonuçtur.

Astım ve Solunum Güçlüğü

Balık yağı solunum güçlüğü çeken insanlar içinde tamamlayıcı bir tedavi sunmaktadır. ABD de yapılan bir araştırmada 19-25 yaş aralığındaki astımlı hastalarla bir deney yapılmış. Bu hastalara günde ortalama 3 gram balık yağı verildiğinde hastaların yarısına yakınının nefes alma güçlüğü önemli ölçüde azalmış ve hastalığa dirençleri yükselmiştir.

Sonuç olarak omega 3 ve omega 6 yönünden zengin gıdalarla beslenmek kalp ve damar hastalıklarının yanında beyin fonksiyon bozukları, unutkanlık, hiperaktivite, kanser, astım ve kronik bronşit gibi birçok rahatsızlığa iyi gelmektedir. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de balık yağı tüketimine gereken önem verilmelidir.