Bisphenol A; iki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşmesiyle elde edilen bir tür organik bileşiktir. Bisphenol A, en bilinen ismiyle BPA sert plastiklerin içinde bulunan kimyasal bir bileşendir ve gıda ve içecek ambalajlarında bulunur. İnsan vücudunda östrojen ve diğer hormonlara benzer yapıdadır.

BPA birçok ürünün yapımında kullanılmaktadır ki bunlar; su şişelerinde, biberonlarda, diş dolgularında, izolasyon maddelerinde, dişle ilgili aletlerde, tıbbi aletlerde, göz lenslerinde, DVD ve CD'lerde, evde kullanılan elektroniklerde ve spor aletlerinde kullanılmaktadır. BPA, gıdaları ve içecekleri epoksi yapıştırıcısı gibi sardığından dolayı tercih edilmektedir.  Bisphenol A, bir endokrin engelleyicidir ki bu doğal hormonların fonksiyonuna, hareketine, transferine, salgısına ve üretimine müdahale eden bir maddedir. BPA, vücudumuzdaki kendi hormonlarımızın sahtesidir. Bu da sağlığımız için tehlikelidir. Bebekler ve küçük çocuklar, BPA'nın etkilerine karşı oldukça hassaslar.

Bazı uzmanlar BPA'yı güvenilir bulmasa da, önceki birçok çalışmayı gözden geçirip tekrar yayınladılar. Endokrin Topluluğu (Amerika) 2009'da BPA'nın insanlara fazla etkisi olduğunu açıkladı.  CDC'nin (Hastalık Kontrol Merkezi) yaptığı araştırmalar sonucunda yetişkin insanların idrarında %95, çocuklarda ise %93 oranında BPA olduğunu açıkladı.

BPA'nın insanların sağlığı üzerinde ne gibi etkileri vardır?

Adet Düzensizliği - Brigham'daki Kadın Hastanesi'ndeki doktorlar İnsan yumurtasının olgunlaşmasında BPA'nın etkisi olduğunu gösterdi.

Kadınlardaki Kalp Hastalıkları - Cincinnati Üniversitesi'ndeki bilim adamları BPA'nın kadınlarda kalp hastalıklarına sebep olduğunu gösterdi.

Tip-2 Diyabet - İngiltere'de yapılan bir araştırma idrardaki BPA nın yüksek oranları tip-2 diyabete, kardiyovasküler hastalıklara ve karaciğerdeki enzim anormalliklerine sebep olduğunu gösterdi.

Erkeklerdeki eşey hormonları - 2010'da yapılan çalışma BPA'nın erkeklerdeki eşey hormonlarını değiştirdiğini gösterdi.

Beyin fonksiyonu, hafıza, öğrenme - Araştırmacılar, BPA'nın primatların beyin hücreleri arasındaki iletişimi yavaşlattığını gösterdi.

Yumurta kalitesi - Kaliforniyalı araştırmacılar, BPA nın döllenme için oluşturulan yumurtanın kalitesini düşürdüğünü gösterdi.

Kemoterapi - Cincinnati Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, BPA'nın kemoterapi tedavisinin etkisini düşürdüğünü gösterdi.

Meme Kanseri - Yale Üniversitesi'ndeki Tıp okulu, kadınlar arasında yapılan araştırmasında BPA'nın göğüs kanseri riskini arttırdığını gösterdi.

Astım - İngiltere'deki bir araştırma, BPA partiküllerinin astım oranlarını arttırdığını gösterdi.

Bisphenol kaynakları nelerdir?

Uzmanlar, insanların Bisphenol A kaynağını paketlenmiş gıda ve içeceklerden aldığını söylüyorlar. BPA, polikarbonat plastiklerinin içinde bulunmaktadır ki bunlar;sert deterjanlar, yüksek ısılı sıvılar ve onların asidik sıvılar içeren bileşimler ile temizlenmektedir.

Kanada Sağlığı'ndan bilimadamları paketlenmiş soda içerisindeki düşük fakat ölçülebilir BPA oranını ölçmüşlerdir. BPA, ürünü direkt metalden korumak için gıda ve içecek paketlerinin iç yüzeyindeki maddedir.

Karbonsuz kağıt ve termal kağıt, siz elinizi ve parmağınızı içine soktuğunuzda BPA'nın seviyesini değiştirir. Örneğin termal kağıt genelde, film ya da tiyatro biletinde, etiketlerde ve uçak biletlerinde kullanılmaktadır. Uzmanlar, problemin deriden absorblanmasını, pek çoğunun ise eller ve parmaklar tarafından sindirim sistemine gitmesinin problem olmadığını söylüyorlar.  Bir çalışmada ise Polikarbonat içeren şişelerden su içildiğinde BPA düzeyinin 2-3 kat arttığını belirtiyorlar.  Emzirilen bebekler, biberonla beslenen bebeklere göre daha düşük oranlarda BPA ile karşılaşmaktadır.

Bisphenol A dan nasıl korunuruz?

Pek çok tüketici grubuna göre, BPA'sız ürünlere geçene kadar BPA içeren ürünleri en az seviyede kullanmamızı öneriyor. Sİlent Spring Enstitüsü'nden bir araştırmacı, Amerika Meme Kanseri Araştırma Kurumu, 3 gün boyunca taze yiyeceklerle beslenen çocukların ve yetişkinlerin vücudundaki BPA oranının önemli bir oranda düştüğünü belirttiler.

*Plastik içeren besinleri asla mikrodalgaya sokmamalısınız.

*Plastik içeren maddeler bulaşık makinesinde yıkanmamalıdır.

*Plastik içeren maddeleri sert deterjanlarla yıkamaktan kaçınmalısınız.

Bebekler ve Küçük Çocuklar

Çok küçük çocuklar ve anne karnındaki bebekler için BPA'nın etkileri, büyüklere göre daha çok şüphe çekmektedir. Bu muhtemeldir çünkü onlar vücutlarındaki ksenobiyotikleri temizleyemezler. Bir ksenobiyotik, organizmanın vücudunda üretilmeyen ve normalde bulunmayan bir maddedir.  Ürin çalışmalarında genelde yetişkinlere göre çocuklarda daha BPA bulunmaktadır.  Biberonla beslenen bebekler BPA'ya daha fazla maruz kalmaktadır.

BPA ve Çevre

Çalışmalara göre, BPA, sucul yaşamın gelişimini ve üremeyi zayıflatıyor(özellikle baklıklarda). Bu sonuç, sucul omurgasızlara, reptillere ve amfibilere zorlayıcı bir etki yapmaktadır.

Okyanus yoluyla taşınan plastik çöpler çevreyi kirletiyor.

BPA, büyük bir toprak kirleticisidir ve pek çok bitki çeşidinin kökünde gerçekleşen azot fiksasyonuna engel olmaktadır.

İngiltere'deki bir raporda, bütün hayvan gruplarının üremesindeki zayıflamaya BPA'nın sebep olduğu belirtildi. Bu sonuç, amfibiler ve kabuklularda genetik anormallikleri ortaya çıkarmaktadır.

Kanada'daki bir çalışma, nehirlerdeki BPA kirliliğinin bazı balık türlerinde dişi-erkek oranını bozduğunu göstermektedir.