Özellikle iklimin sert olduğu bölgelerde, kış aylarında yolların buzlanmasını önlemek veya buzlu yolun etkisini azaltmak için görevliler tarafından yollara tuz döküldüğü gözlemlenmektedir. Aynı tuz maddesinin dondurma yapımında da kullanıldığı bilinmektedir. Peki, bu mucizevi madde, birbirinden çok farklı ve hatta zıt gibi görünen bu iki işlemde nasıl bir rol oynamaktadır? Tuzun bu sırları nedir?

Tuzun buzla etkileşimi, temel kimyasal yasalara dayanmaktadır. Tuz, buzu çözerken, buzu saf su olarak değil, tuzlu su olarak sıvılaştırır. Yani, suya karışan tuz, suyun donma noktasını düşürerek, donma sürecini geciktirir veya tamamen önler.

Aynı prensiple, buzlanmış yola dökülen tuz, buzla karışarak tuzlu su tabakası oluşturur. Bu uygulama, donma noktasını düşürerek, buzlu yollardaki tehlikeli buzlanmayı önler. Bu nedenle, Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilen tuzun yaklaşık %45'i bu amaçla kullanılmaktadır.

Suyun donma noktası 0 derecedir. Suya tuz ilave edildiğinde, donma sıcaklığı düşer. Örneğin, saf suya %10 oranında tuz eklendiğinde, donma sıcaklığı -6 dereceye kadar düşer. Benzer şekilde, %20 tuz ilavesiyle su -16 derecede donar. Ancak, tuz dökülen yolun veya buzun sıcaklığı -16 derecenin altındaysa, tuzun etkisi azalır. Bu duruma bir örnek, buzulların bulunduğu denizlerde, deniz suyunun tuzluluğu nedeniyle yüzeyinin hemen donmamasıdır.

Dondurma yapımında kullanılan tuz da aynı prensiple çalışır. Burada, dondurma karışımının istenilen kıvama gelmesi için, malzemenin donmaması ve çevresinin daha düşük bir donma sıcaklığına sahip olması gerekir. Yani, dondurma karışımının işlemler tamamlanmadan önce donmaması için donma sıcaklığını düşürecek bir maddeye ihtiyaç vardır ve bu madde tuzdur.

Donma noktasını düşürme konusunda oldukça etkili olan tuz, görevini tamamladıktan sonra, etkilediği karışıma pürüzlü bir yüzey kazandırarak kaymaları da önler.