İnsanlardaki hormonların işleyiş biçimiyle meydana gelen durumdur. Büyüme hormonunun fazla miktarda salgılanması sonucu vücut büyüklüğünün normal şartların daha üstüne çıkmasıdır. Hastalığa yakalanma oranı kadın ve erkeklerde aynıdır. Büyüme ile birlikte kişinin vücut ölçülerinde değişim başlamaktadır. Yüz görüntüsü değişmekte ve hastalar kabalaşmaktadır. Hastalarda fazla salgılan büyüne hormonu kalp başta olmak üzere solunun sistemi ve diğer hormonal sistemleri etkilemektedir. Hastalar el ve ayaklarındaki büyüklükten şikayet etmektedir. Büyüme hormonunun fazla salgılanması hastaların ölüm riskini 2 ile 4 kat arası arttırmaktadır.
Hipofizin ön lobunda bulunan büyüme hormonu aşırı bir şekilde salgılanmaktadır. Devlik hastalığı başka nedenler de ortaya çıkabilmektedir. Özellikle hipotalamusun beyini aşırı şeklide uyarması devliğe neden olmaktadır. Ayrıca büyüme hücrelerinde hormon yapan bir tümörün oluşması sonucunda bu hastalık meydana gelebilmektedir. İlk başlarda diğer organlarla uyumlu bir büyüme görülen bu hastalıkta, zaman geçtikçe organların büyüklüğü arasındaki uyum kaybolmaktadır.
Devlik bazen akromegali şeklinde gerçekleşmektedir. Akromegali hastalığında kemik gelişimi durmuş bir kişide büyüme hormonları aşırı salgılanmaya başlamaktadır. Bunun neticesinde hastada boy artışı görülmemektedir. Ancak uzuvlarında büyüme görülür. Akromegali'de el, ayak ve burun en hızlı şekilde büyüyen yerlerdir.
Jigantizm'de iç organlarda da büyüme görülmektedir. Kalp ve böbreklerimiz hızlı bir gelişim içinde girmektedir. Cinsel organların işleyişi ise bozulmaya başlamaktadır. Jigantizm hastalarının kanında fazla miktarda insülin bulunmaktadır. Bu insülin hastalarda diyabete neden olmaktadır.
Devlik bulguları hastalarda yavaş ilerlemektedir. Bu sebepten dolayı hastalığa erken tanı koymak güçleşmektedir. Tedavideki asıl amaç büyüme hormonu düzeyinin normal seviyeye indirilmesidir. Ayrıca büyüyen büyümüş olan tümörün yaptığı baskıyı ortadan kaldırmak ve hastanın şikayetlerini gidermektir.
Jigantizme yakalan kişilerden biri de 1983 doğumlu Sultan Kösen'dir. Türkiye'de yaşayan bu kişi dünyanın en uzun boylu insanıdır. . Boyu 2 metre 51 santimdir.
Tedavi yöntemleri
- Cerrahi yöntem ile Tümörün çıkartılması
- İlaç tedavisi
- Radyoterapi
Şayet hastalık ciddiye alınmassa ve tedavi edilmesse ilerleyen aşamalarda şeker hastalığı ve yüksek tansiyona sebebiyet vermektedir. Ayrıca bir sonraki aşamada görme bozuklukları ortaya çıkmaktadır. Hastalarda meydana gelen kanser vakaları diğer yaşıtlarına göre daha fazladır.
Cücelik
Bu hastalığa yakalan kişiler yaşına göre benzerlerinde kısadır. Boyları genellikle 1 metreyi geçmeyen bu kişilere cüce denmektedir. Bu hastalarda büyüme hormonları yeteri kadar salgılanmaz. Bazen çocuklarda 16 yaşına kadar belirgin bir büyüme görülememektedir. Ancak ergenlik dönemiyle birlikte büyüme hormonları salgılanmaktadır.
Cücelik sadece hormonların işleyişi ile meydana gelmez. Bazı hastalıklar beraberinde cüceliği de getirir. Diyabet, kalp hastalıkları ve böbrek hastalıkları sonucunda büyümede aksamalar meydana gelebilmektedir.
Hipofiz bezinin hormon sargılamada yetersiz kalması sonucu gelişen hastalıkdır. Başlıca 2 tür hipofiz bezi kaynaklı cücelik bulunmaktadır.
1) Lorain Tipi Cücelik
Adenohipofiz hormonları birbirleriyle uyumlu şekilde az salgılanır ve sonucunda vücut yapısı bozulmadan cücelik meydana gelir. Bu tür çocuklar görünüş olarak yaşlarının yarısını gösterirler. Tipleri sevimlidir.
2) Yaşlı Tipi Cücelik
Adenohipofiz hormonları salgılanma düzeyleri arasında dengesizlik vardır. Bu nedenle organların büyüklüğü arasında uyum yoktur. Cüce ve sevimli görünüm kaybolmuştur. Bu hastalar genelde zayıf ve buruşuk cilte sahiptir. Bu nedenle yaşlı bir görüntüye sahiptir.
Hipofiz kaynaklı cücelikte hasta genel anlamda gelişememektedir. Zekası normal hatta normalin üstünde olabilir ancak fiziki yapısı öyle değildir. Bu tür cücelikte bazı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Günümüzde büyüme hormonu sentez edilmiştir. Bu ilaç piyasalara sunulmuştur.
Doğuştan gelen cücelik tipinde ise fiziksel küçüklüğün yanında zeka geriliği de bulunabilmektedir. Yüz, el ve ayak görünümünde bazı anormallikler meydana gelebilmektedir.
Bazı ırklar cüce olarak doğmaktadır. Örnek olarak;
- Orta Afrika'da Pigmeler
- Grönland'da Eskimolar
- Okyanus'da Papular
- Norveç'de Samoyetler verilebilir.
Hipofiz kaynaklı cücelikte büyüme dönemi geçmemiş ise tedavilerle büyüme sağlanabilir. Bu hastalara dışarıdan insan veya maymun büyüme hormonları verilmektedir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.