Vücut boşluklarının, bir ışık kaynağı ile aydınlatarak gözle direkt olarak incelenme işlemine endoskopi denir. Bu yöntem ile endoskopi yapılan bölgenin hem görüntüsü alınmış hem de parça alınarak biyopsi işleminin yapılmasını sağlamaktadır. Bu endoskopi aletinin halk arasında ‘ışıklı hortum' olarak bilinmektedir. Böylesine değerli ve kullanışlı bir alete sadece hortum demek ne kadar doğrudur, orası da meçhul tabiî ki.

Endoskopi, incelenen bölgeye göre özel olarak isimlendirilmektedir. Örneğin yemek borusu incelemesinde özofagoskopi, mide incelemelerinde gastroskopi, onikiparmak barsağı incelemelerinde duodeneskopi, son barsak incelemelerinde rektoskopi, mesane incelemelerinde sistoskopi, akciğerin bronşlarının incelenmesinde bronkoskopi, karın boşluğu incelemesinde laparoskopi, rahim incelenmesinde histeroskopi adı verilir. Eğer endoskopi işlemi sadece kalın bağırsak içi yapılacaksa, buna da kolonoskopi denilmektedir.

Endoskopi yönteminin gelişmesiyle, insanı tehdit eden hastalıkların teşhisinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Endoskopi çeşitleri içerisinde en çok uygulanan yöntem yemek borusu ve mide incelenmesidir. Mide incelenmesinde kullanılan aletlere (endoskoplara) gastroskop da denilmektedir. Özofagoskopi ve gastro-duodenoskopi yöntemi için kullanılan endoskoplar fiberoptiktirler. Bu fiberoptik endoskoplar binlerce prizmanın birbirine eklenmesiyle bir araya gelmiş, esneklik kabiliyetine sahip aletlerdir. Bu yöntem uygulanırken, hastanın öğürmesini önlemek amacıyla boğaz mukozasına uyuşturucu madde püskürtülür. Ardından doktor tarafından, yemek borusu içine ve ardından mideye indirilir. Gerekli incelemeler yapılıp, görüntüler kaydedilir. Şüpheli görünen bölgelerden küçük parçalar alınarak biyopsi yapılır. Bu sayede bir çok hastalık ilerlemeden teşhis edilmiş olunur. Özellikle mide kanserlerine karşı erken teşhiste gastroskopinin önemi büyüktür.

Endoskopi işlemi yapılmadan önce bazı önlemler alınması gerekir. Net görüntü alınabilmesi açısından yaklaşık 6 saat kadar boyunca hiçbir yiyecek tüketilmemelidir. Muayene esnasında ise sol tarafına yatılır. Lokal anestezik bir ilaç püskürtülerek sizin sakinleşmenizi ve hafif uyku halinde kalmanızı sağlayacaklar. Ağzın hafif açık kalması ve dişlerin korunması için de bir ağızlık dişlerin arasına yerleştirilir.

Endoskopi işleminden sonra en az yarım saat (30 dakika) dinlenmesi gerekir. Boğaza lokal anestezi yapıldığından yutma refleksi normale dönene kadar katı sıvı gıdalar tüketilmemelidir. Ayrıca midede kalan hava kabarcıkları sebebiyle şişkinlik de hissedebilirsiniz. Fakat bu rahatsızlıklar kısa süreli ve geçicidir.

Örnek bir endoskopi işlemi videosu: