Çocukların en çok sevdiği şeylerden biri deli gibi kendi etraflarında dönüp, bu dönmeden kaynaklanan sarhoşluk ve baş dönmesi ile yürümeye çalışmaktır. Hatta bazı zamanlarda koltuktan hızlıca kalktığımızda dahi baş dönmesi yaşarız. Peki, neden döndükten sonra hemen normale dönmeyiz de başımız dönmeye devam eder? Bu sorunun yanıtı tamamen fizik kurallarına dayanmaktadır. Başınız döndüğü zaman, vücudunuzun hareketi algılayan bölümleri beyne yanlış sinyaller göndermeye başlar. İç kulağınızda bulunan ilginç bir sistem baş dönmesinin anahtarıdır.

İç kulağınızın üst katmanında olan bir sistem sizin ayakta durduğunuzu, uzandığınızı, durgun veya hareket halinde olduğunuzu hissetmektedir. Yerçekimi ile ilgili olan yönlenmeleri algılamakta olan bu organ otolitiktir (denge sağlama ile ilgili bitki veya hayvan hücrelerinde bulunan granül) ve kalsiyum karbonat kristalleri içermektedir. Bu kristaller farklı yönlerde ve yapısı tüy gibi olan sinir sistemi sensörlerine bağlıdır. Kafanızı farklı yönlere doğru salladığınızda (ileri, geri, sağa, sola) bu kristaller de yerçekimi etkisinde kalarak hareket etmektedirler. Kristaller hareket ettiklerinde sinir sisteminin tüy şeklindeki sensörlerine değerler ve beyne harekete ilişkin sinyal gönderirler. Beyin de bu sinyalleri yorumlayarak kafanın uzayda hangi yöne doğru hareketin halinde olduğunu anlamaktadır.

Baş dönmesi nasıl oluşur: Kulağımızda hareketi algılayan üç tane yarımdairesel kanal bulunmaktadır. Her biri, birbiri ile dik açılı olarak konumlanmıştır. Bunlar, endolimp adı verilen kulak iç sıvısı ve sensör görevi gören tüy benzeri sinir hücreleri içermektedir. Kişi kendi etrafında dönerken bu endolimp adı verilen sıvı harekete karşı gösterdiği direnç dolayısı ile (eylemsizlik momenti) geriden takip eder. Geride kalan endolimp sıvısı sensör görevi gören tüyleri uyararak beyne sinyaller gönderir. Beyin de gelen bu sinyallere göre kafanın ne yöne doğru hareket ettiğini yorumlar.

Döndüğünüz zaman, kulak iç sıvısı döndüğünüz yöne doğru yavaşça hareket eder.

Kulak iç sıvısının hareketi, beyne hareket ettiği yönünde sinyaller gönderir. Beyin gelen bu sinyallere hızlıca adapte olur. Çünkü kulak iç sıvısı döndüğünüz müddetçe aynı hızda hareket eder ve belli bir müddet sonra sensörleri uyarmamaya başlar. Bununla birlikte dönmeyi bırakıp durduğunuz zaman, yine maddenin eylemsizlik ilkesi sonucu kulak iç sıvısı hareketine devam etmektedir. Ancak bu sefer sensörleri ters yönde uyarmaktadır. Bu nedenle beyne gitmeye devam eden sinyaller sonucunda beyin hala harekete devam ettiğini düşünmektedir. Bu nokta baş dönmesinin başladığı noktadır ve kulak iç sıvısının hareketi devam ettikçe sürmektedir.

Baş dönmesi olgusu bazı uç meslek grupları için de kaçınılmazdır. Bu mesleklere örnek olarak astronotlar ve dalgıçlar verilebilir çünkü her iki meslek grubuna ait çalışma alanlarında yerçekimi kuvveti, rutin olarak alıştığımızdan çok farklıdır ve hissettiğimiz yerçekimine göre dizayn edilen organlarımız buralarda normal işleyişini sürdürememektedir.