Meyan; genellikle gıda ve içeceklerde tatlandırıcı bir madde olarak kullanılır. Fakat meyan bitkisinin kökü bazı önemli tıbbi özelliklere sahiptir. Bu yazımızdan meyan kökü ve sağlığa yararları hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Meyan kökünde bulunan "glisirizin" denen bir bileşiğin şekere göre yaklaşık 50 kat daha tatlı olduğunu biliyor muydunuz? Meyan kökü veya "glycyrrhiza glabra" Güney Avrupa ve Asya'nın bazı bölgelerinde bulunan yerli bir baklagil bitkisidir. Bu bitki genel olarak köklerinden ekstre elde etmek için yetiştirilir. Bu öz, daha sonra lezzetli şekerlere ve bazı gıda ve içeceklere aroma vermek için kullanılır.

Ancak, günümüzde meyan kökü şekerleri ve tatlıları aslında çok düşük miktarda meyan kökü içerir. Meyan kökü yerine, çoğunlukla anason tohumu yağı bu şekerlere lezzet vermek için kullanılır. Meyan bitkisinin kökünde bulunan "glisirizin" bileşiği, sakkarozdan daha tatlıdır ve bazı önemli tıbbi özellikleri vardır. Meyan hem Doğu ve Batı geleneksel tıbbının ayrılmaz bir parçasıdır. Aslında, 5. 000 yıldan fazladır kullanılmaktadır.

Meyan Kökünün Faydaları Nelerdir?

-Soğuk ve Solunum Rahatsızlıklarını Hafifletir:

Meyan kökü soğuk algınlığı, boğaz ağrısı ve bronşit gibi bazı yaygın görülen hastalıklar için bitkisel bir çözümdür. Balgam söktürücü özelliği dolayısıyla, solunum yolunda bulunan mukus ya da balgamın gevşemesine yardımcı olur ve böylece balgamın çıkarılmasını kolaylaştırır. Saman nezlesi, bronşiyal astım ve alerjik rinit gibi alerjik durumlarda aynı derecede etkili olabilir. Meyan ekstresi ateş ve baş ağrısını rahatlatmak için de kullanılabilir.

-Mide Ülserlerini İyileştirir:

Meyan, mide ülserlerinin iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olabilir. Peptik ülser için, uzun bir süre bitkisel ilaç olarak kullanılmıştır. Ancak bu konuda yapılan çalışmalar karışık sonuçlar vermiştir. Bazı çalışmalar antiasitle birlikte alındığında mide ülserlerine fayda edebileceklerini; ancak tek başlarına etkilerinin tartışmalı olduğunu ortaya koymuştur.

Genel olarak, meyan kökünün mukus salgılayan hücrelerin aktivitelerini arttırarak mideyi astar gibi saran tabakayı koruduğuna inanılmaktadır. Bu tabakanın gastrik asitten korunmasını sağlayarak ülserlerin daha çabuk iyileşmesine neden olur. Meyan özünde bulunan flavonoidler mide ülserlerinden sorumlu olan, "Helicobacter pylori" bakterisinin büyümesini engellemeye yardımcı olabilir.

-Viral Enfeksiyonları Önler:

Vücuttaki interferonları aktive ederek bağışıklık sistemini güçlendirebilir. Bu kimyasallar viral replikasyonu engelleyen önemli antiviral ajanlardır. Yani, meyan kökü bağışıklık sistemini güçlendirir böylece özellikle soğuk ve herpes simpleks virüsünün neden olduğu genital uçuk gibi viral hastalıkları önleme kabiliyetini artırabilir. Avrupa'da özellikle hepatit B ve C gibi viral hepatitlerin tedavisi için yaygın olarak kullanılan bir bitkisel ilaçtır.

-Menopoz Belirtilerini Hafifletir:

Meyan flavonoidler veya fitoöstrojen içerir. Meyan kökünde bulunan fitoöstrojenlerin hafif östrojenik etkileri vardır bu sayede menopoz öncesi ve menopoz ile ilgili rahatsız edici belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir. Meyan premenstrüel sendromda rahatlama sağlayabilir.

-Kalbi Korur:

Meyan kökü vücuttaki safra akışını artırarak kolesterol düzeylerini kontrol etmeye yardımcı olabilir. Safra asitlerinin vücuttaki fazla kolesterolü ortadan kaldırdığı bilinmektedir. Ayrıca meyan kökü çeşitli kalp ve damar hastalıkları için önemli bir etken olan LDL kolesterolün, oksidasyonunu önleyebilir.

-Adrenal Bezlerinin Fonksiyonlarını Geliştirir:

Meyan kökünde bulunan glisirizik asit bileşiğinin, böbreküstü bezlerinin fonksiyonlarını geliştirdiği gözlenmiştir. Glisirizik asit kortizol hormonunun parçalanmasını yavaşlatır ve böylece daha uzun bir süre için mevcut olmasını sağlar.

Kortizolün anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu bilinmektedir. Kortizol eksikliği depresyon, kronik yorgunluk ve anksiyeteye de neden olabilir. Bu nedenle meyan kökü depresyon ve sinirlilik gibi durumlar için yararlı olabilir.

-Cildi Yumuşatır:

Meyan kökünün cilt üzerinde yatıştırıcı ve yumuşatıcı etkisi vardır bu nedenle bazı deri hastalıklarını tedavi etmek için kullanılır. Bu bitkinin aynı zamanda anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu bilinmektedir bu nedenle iltihaplı cilt hastalıklarında rahatlama sağlayabilir.

Daha genel olarak, aşağıdaki deri hastalıkları için kullanılır:

*Egzama veya atopik dermatit

*Dermatit

*Sedef

*Kaşıntılı ve kuru cilt

-Diğer Faydaları:

Geleneksel tıpta bazı diğer tıbbi durumları tedavi etmek için de kullanılmıştır. Aşağıdakiler meyan kökünün kullanıldığı en yaygın koşullardan bazılarıdır;

* Hiperkalemi (kanda anormal derecede yüksek bir potasyum düzeyi)

* Hipoglisemi (düşük kan şekeri)

* Kronik yorgunluk sendromu

* Karaciğer sirozu

* Crohn hastalığı

* İrritabl bağırsak sendromu

* Gut

* Artrit

* Mantar enfeksiyonları

* Gingivitis

* Zona

* Depresyon

Meyan Kökünün Yan Etkileri:

Meyan kökünün aşırı tüketimi özellikle glisirizin içerenlerin, çeşitli yan etkilere neden olduğu bilinmektedir hatta bazıları potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Meyan kökünün aşırı tüketimi ile ilişkili en sık görülen yan etkiler şunlardır;

* Yüksek kan basıncı

* Ödem veya sıvı tutulması

* İshal ve diğer mide-bağırsak problemleri

* Hipokalemi (kanda düşük potasyum seviyesi).

Meyan kökünün aşırı tüketimi karaciğer ve kalp-damar sistemi için de zararlı olabilir. Meyan kökü veya ekstresi genellikle şeker hastalığı, ödem, hipertansiyon, kalp hastalığı, glokom, böbrek ve karaciğer sorunları gibi bazı tıbbi koşullara sahip kişilere tavsiye edilmez. Hamile kadınlar da bu bitkisel özden kaçınmalıdır.  Meyan kökü ayrıca bazı ilaçlar ile etkileşime girebilir. Aşağıdakiler meyan kökü ile etkileşen ve zaman zaman istenmeyen etkilere neden olabilen ortak ilaçlardan bazılarıdır;

- Kortikosteroidler

- Yüksek tansiyon ilaçları

- Bazı antidepresanlar

- Digoksin

- Oral kontraseptifler

- Warfarin

- Etakrinik asit

- Furosemid

- Diüretikler

Yani meyan kökü sadece profesyonel bir doktor veya sağlık uzmanının sıkı gözetiminde, aşırıya kaçmadan kullanılmalıdır. Meyan kökünün bir çok sağlık durumu için inanılmaz faydaları olduğu inkar edilemez. Ama her türlü bitki ya da bitki takviyesinin aşırı tüketiminin bazı yan etkiler ile ilişkili olabileceği göz önünde tutulmalıdır. Bu nedenle, tıbbi amaçlar için bitkisel takviyeler almadan önce bir doktora danışılmalıdır.