Son yıllarda organik tarım sadece gelişmiş ülkelerde değil, gelişmekte olan ülkelerde de hızla yayılmaktadır. Bu durum büyük ölçüde tüketicilerin bilinçlenerek sağlıklı tüketime ve çevreyi korumaya verdikleri önemin giderek artmasından kaynaklanmaktadır. Peki hem kendi sağlığımızı hem de yaşadığımız coğrafyayı koruma altına alan organik tarım nedir? Amacı ve önemi nedir?

Bu sistem dünya ülkelerinde uzun yıllardır uygulanıyor olsada Türkiye'de 1990 yılında başlayıp 2007 yılında 46 milyar dolara ulaşmıştır. Genel bir tanım yapmak gerekirse organik tarım; üretimde herhangi bir katkı maddesi kullanmadan, üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı tarımsal üretim biçimidir. Organik tarım adından da anlaşılabileceği gibi hem toprağın hem ekosistemin hem de insanların sağlığını sürdürebilmelerini sağlayan bir üretim sistemidir.

Organik Tarımın Amacı

Organik tarımla amaç; gelenek, yenilik ve bilimi birleştirerek yaşamımızı sürdürdüğümüz alana fayda sağlamak ve adil ilişkilerle herkesle iyi bir yaşamı paylaşmaktır. Organik tarım bu noktada hem üreticiyi hem de tüketiciyi koruyan, sağlıklı yaşamı destekleyen bir sistemdir.

Organik Tarımın Özellikleri

-    Organik tarım kimyasal gübre, ilaçlama, hormon gibi dış etkenler kullanmaya karşı olup tamamen doğallıktan yanadır.

-    Ekolojik (organik) üretim yapan bir çiftçi uluslararası bir denetleme şirketi tarafından verilen sertifikayı almak zorundadır. Bu sertifikayı alabilmek için gerekli işlemlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu koşullar sağlandığında uluslararası şirket gelerek denetimini yapar ve sertifikayı verir.

-    Üretilen ürünün her safhasının kontrol edilebilir olması da denetim eksikliğini gidermektedir.

-    Üretilen ürünlerin insan sağlığına zarar verebilecek atıkları barındırmasının önüne geçerek hastalıkların oluşmasını ve yaygınlaşmasını önlemektedir.

-    Organik tarım sadece insan sağlığını değil aynı zamanda dünyanın korunmasına da katkı sağlar.

-    Mevcut tarım alanlarının azalmasını, çölleşmesini ve kullanılamaz hale gelmesini önler.

Organik Tarımın Önemi

Organik tarım aslında belli kurallar çerçevesinde yapılan tarımdır. Bu da başta toprak olmak üzere su, hava, çevre ve doğada yaşayan diğer canlılara zarar vermeyip hayvanları koruyan üretim anlamına gelmektedir. Örnek vermek gerekirse tarımda kullanılan kimyasal bir ilaç; çevresinde bulunan bir göl ve buna bağlı olarak gölde yaşayan balık bu ilaçtan zarar görebilir. O gölün suyunu kullanan insanlarda zarar görebilir  ya da gölden avladığı balığı yiyen kuş başka yerlere hastalık taşıyabilir. Ama organik tarım kuralları çerçevesinde çevreye duyarlı olup sağlıklı bir yaşamı desteklemektedir.

Türkiye'de Organik Tarımın Gelişimi

Organik tarım Türkiye'de en fazla Ege ve Akdeniz bölgelerinde yapılmaktadır. Bu bölgelerde ihracata yönelik sebze, meyve ve turunçgiller üretimi yaygındır. Aslında gerekli koşullar sağlandıktan sonra Türkiye'nin her yerinde organik tarım yapılabilmektedir. Yeter ki üretim ve ihracat için gerekli koşullar sağlanabilsin.

Organik tarımın yapılabilmesi için bir başka koşulda toprak ile ilgilidir. Organik tarımın yapılacağı arazide ekim veya dikim yapılmadan en az iki yıl öncesine kadar kimyasal gübre, yabancı ot ilacı, fungusit, insektisit kullanılmaması ve bu kimyasalların toprakta kalıntısının olmaması gerekmektedir.

Organik gıda ürünlerinin dünya ticaretinde önemi artmaya başladıkça Avrupalı firmalar ülkemizden organik tarım ürünleri talebinde bulunmaktadır. Talebin artmasıyla birlikte bu yabancı firmaların temsilcileri sözleşmeli üretim modeline dayalı olarak, çiftçilerimize organik üretimi tanıtmış ve benimsetmişlerdir. Öncelikli olarakta geleneksel ihraç ürünümüz olan incir ve çekirdeksiz üzüm organik olarak Ege Bölgesinde üretime başlanmıştır. Daha sonra bu ürünlere fındık ve kayısı da eklenmiştir.

Türkiye'de organik ürünler ilk olarak büyük marketlerde satılmaya başlansa da şimdilerde bu ürünlerin satılması için dükkanların açılmasıyla yaygınlaşmaya başlamıştır. Organik ürünleri satın alan tüketiciler genel olarak gelir düzeyi yüksek, orta yaşın üzerinde, eğitimli ve sağlıklı yaşam konusunda duyarlı kişilerden oluşmaktadır.

Son verilere göre organik ürün ihracatı yaptığımız ülke sayısı 20 civarında olup, bunların çoğunu AB'ye üye ülkeler oluşturmaktadır. Ancak ülkemizdeki organik tarımla ilgili gelişmelere rağmen dünya ticaretindeki payı çok küçüktür.

Organik Tarımla İlgili Yaşanan Sorunlar

-    Organik tarımın dünya pazarında yeni olması,

-    Tüketicin bilinçsiz olması,

-    Tanıtım eksikliği,

-    Ürünlerin pahalılığı

-    Pazarlama eksiklikleri

-    Organik ürünlerin geliştirilmesine yönelik çiftçilere yeterli mali desteğin olmayışı

-    Organik ürünlere karşı güvensizliğin olması

-    Organik tarım konusunda kamu veya özel kuruluşlarca yürütülen AR-GE çalışmalarının yetersiz oluşu

Çözüm Önerileri

-    Organik üretimin geliştirilmesi için devlet teşvik edici önlemler almalıdır. Bunlar; ucuz girdi desteği, gelir desteği, kredi kolaylığı gibi mali destekler olabilir.

-    Ülkemizde üreticiler arasında organik tarımın yaygınlaştırılması için mali teşviklere de ihtiyaç vardır. Bunlar; pazar desteği, destekleme alımı, gelir desteği, kredi kolaylıkları vb. olabilir.

-    Organik tarımın yapılmasına elverişli olan bölgelerde tarımın benimsenmesi ve geliştirilmesi için pilot proje uygulaması yapılabilir.

-    Devlet, özel kuruluş ve sivil örgütlerin bu konuda yapmış olduğu etkinliklere yeterli desteği vermek.

-    Üretim planlaması, üretici teşvik çalışmaları, pazarlama gibi çok yönlü konularda destekleme çalışmaları yapılması.

-    Sınırlı sayıda üretimi olan organik hayvansal ürünlerin üretiminin teşvik edilmesi.

-    İç pazarın gelişmesine yönelik yerli pazarlama firmalarına yeterli desteği vermek.

-    Organik ürünlere gerekli güveni sağlama çalışmaları yürütmek.

-    Organik tarımla birlikte çevreyi kirletmeden üretilen gıda dışı organik ürünlerin (kozmetik, tekstil, ahşap, kağıt, boya, yöresel sanat ürünleri gibi) üretim ve ticaretini teşvik etmek.

Mevzuat hakkında detaylı bilgi için, tıklayın.