Şeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?

Şeker hastalığı (tıptaki adıyla Diabetus Mellitus), kan şekerimiz glukozun, kronik olarak normal değerinden yüksek olmasıdır. Sağlıklı insanlarda kan glukozu seviyesi birçok hormon tarafından düzenlenir. Kan glukozunu yükselten ve düşüren hormonlar vardır. Birkaçını söyleyecek olursak, pankreastan salgılanan 'glukagon' hormonu ve böbrek üstü bezlerimizden salgılanan 'kortizol' ve 'adrenalin' hormonları kan glukozunu yükseltirken, pankreastan salgılanan 'insülin' hormonu kan glukozunu normal seviyeye indirir. Burada amaç glukozun hücrelere girişini sağlayıp enerji elde etmektir. Peki nasıl oluyor da şeker hastalarında normal insanlardan farklı olarak kan şekeri sürekli yüksek kalıyor?

Diyabetin iki tipi vardır. Tip 1 diyabette insülin hormonu az üretilir ya da hiç üretilmez. Sebebi çevresel etkilerle oluşan gen mutasyonlarıdır. Bu tip, genç yaşta ortaya çıkar. Hastalık ortaya çıktıktan sonra hastalar ömür boyu insülin hormonu tedavisi alırlar. Çünkü vücutlarında insülin hormonu üretilmez ve dışardan yerine konulması gerekir.

Tip 2 diyabet ise orta yaşlarda ortaya çıkar. Bu tipte ise insülin seviyesi genellikle normaldir, bazense yüksek olabilir. Yani tip 1' in aksine insülin hormonu seviyesinde sorun yoktur. Buradaki sorun, hücre reseptörlerinin insülin hormonunu algılamamasıdır. Yani "insülin direnci" söz konusudur. İnsülin direncinin sebebi ise 'metabolik sendrom' dur. Metabolik sendrom; çağımızın hastalığıdır. Vücutta kilo fazlalığı ve bölgesel yağlanma ile giden, genellikle tansiyon yüksekliğinin de eşlik ettiği durumdur. Tip 2 diyabette ise öncelikle insüline duyarlılığı artıran ilaçlar verilir. Sonrasında tedavi etkinliğine göre ağızdan alınan antidiyabetik ilaçlar denenir. Çok uzun dönemde insülin tedavisi gerekebilir.

Diyabetin hangi tipi olursa olsun, hastaların tedaviye titizlikle uymaları gerekir. Çünkü kısa dönemde ve yıllar sonra birçok komplikasyonun ortaya çıkma riski vardır. Hastalar normal beslenme düzenlerine dikkat etmelidir. Egzersiz ve düzenli öğünlerle beslenme, insülin hormonunun yeterli ve düzenli salgılanmasını sağladığından önemlidir.

Erken dönemde kontrolsüz kan şekeri yüksekliği sonucu kanda ketoasit ve laktik asit artışı sonucu, asidoz denilen ciddi tablo olur. Ayrıca vücudun savunma hücreleri de glukozu kullanamayacağından enfeksiyonlara yatkınlık artar. Geç dönemde ise yüksek kan şekeri damar duvarlarına toksik etki eder ve organlara giden damarlardaki hasar sonucu göz ve böbrek gibi organlarda hasar meydana gelir. Ayrıca sinir hücreleri de hasar görür ve his kaybı başlar. Buna bağlı olarak küçük travmaları hissetmeyen hastalarda diyabetik yaralar oluşur.

Sonuç olarak şeker hastalığı, kontrol altında olduğunda ilerlemesi yavaşlayan ve zararları önlenebilen bir hastalıktır. Hastalığın tedavisindeki başarıda en önemli husus ise tedaviye uyumdur.