1777 yılında, Alman fizikçi Profesör Georg Lichtenberg, merak uyandırıcı bir keşifte bulundu; elektrik yükü verilmiş levhalara yerleştirilen havadaki toz zerreleri, harika ağaç benzeri “toz figürleri” oluşturuyorlardı.

Lichtenberg, bunların elektrik alanındaki hareketi gösterdiklerine inanıyordu. Daha sonra Lichtenberg figürleri olarak adlandırılacak olan bu figürler; bilim adamı ve filozofların yoğun ilgisini çekti çünkü onlar da figürlerin, elektrik alanının gerçek doğasını kanıtladığını düşünüyorlardı. Günümüzde, Lichtenberg figürlerinin, yüksek voltajlı elektrik boşalmasının – bir yüzey veya izolasyon maddesi üzerinden geçişinde ortaya çıkan dal örüntüsü olduğunu biliyoruz.

Lichtenberg Figürleri’nin birkaç muhteşem örneğine bir göz atın:

Plastik cam içerisindeki Lichtenberg figürü. Görsel: Bert Hickman, Wikimedia Commons aracılığıyla. Üç boyutlu Lichtenberg figürü. Görsel: Bert Hickman, Wikimedia Commons aracılığıyla. Yıldırımın bir bloğa hapsedilişinin hayranlık uyandıran videosu da yazıda bulunmakta.

Lichtenberg figürlerinin çok havalı olduğu ortada, ama daha da ilginç olan bu figürlerin yıldırım çarpmasına maruz kalan kişilerde de oluşması. Yeryüzü yüzeyi ve bulut arasındaki elektrik yüklü alanların dengesizliği sonucunda ortaya çıkan büyük miktarda statik elektrik boşalımı olan yıldırım(şimşek), Amerika’da 1959-2003 yılları arasında meydana 3, 696 yıldırım çarpması kaynaklı ölüm baz alınarak, havayla ilgili ölüm ve yaralanmaların başlıca sebeplerinden biri ve oran giderek azalmasına rağmen yılda ortalama 30 kişi bu sebeple hayatını kaybediyor. Yıldırım çarpması kurbanlarının yaklaşık %10'’u hayatını kaybederken, %70’'i beyin hasarı ve kişilik değişimi gibi uzun dönemli rahatsızlıklar yaşıyorlar.

İlginç bir şekilde, bazı kişileri yıldırım çarptığında derilerinde Lichtenberg figürleri gelişiyor. Örneğin, 2000 yılının New England Tıp Bülteni’nde yer alan bir raporda, 54 yaşında bir adamın yıldırım tarafından çarpılması olayında olduğu gibi. Başlangıçta bilinci yerinde olmayan adam, acil servise getirildiğinde iyi görünüyordu ve yapılan tetkiklerde kolunda, sırtında ve bacağında eğreltiotu yaprağını andıran acısız cilt lekeleri tespit edildi. İzler sadece iki gün sonra ortadan kayboldu.

Bu çarpıcı deri şekilleri, aşağıda da görüldüğü üzere, elektrik boşalması yüzünden deri altındaki kılcal damarlarda meydana gelen kopmalar yüzünden oluşur. Bunlara bazen “yıldırım çiçekleri” veya “deri tüylenmesi” adı verilse de, tıptaki karşılığı “arborescent” (ağaç-benzeri) kızarıklık ya da keronografik izdir.

Görsel: Domart and Garet, NEJM.

Bir başka adam, 2011 yılında kabaklarını fırtınadan kurtarmaya çalışırken yıldırımın çarptığı Winston Kemp. İronik bir şekilde asıl mesleği elektrikçilik olan adam, eve döndükten bir saat kadar sonra kolundaki izleri görene kadar çarpıldığını anlamamıştı bile. Daha sonra kolu sızlamaya başladı ve kabarcıklar ortaya çıktı. İzler, ilk ayın sonunda renkleri solup pembeleştiği halde, bir aydan uzun süre kaldılar.

Winston Kemp'in Lichtenberg figürü, BBC news aracılığıyla.

Bu izler çok havalı görünseler de, oldukça nadirler ve pek çok kişi yıldırım çarpmasından, çok daha ağır yaralanmalarla kurtuluyor. Dolayısıyla bu izleri evden kendiniz yaratmaya çalışmayın!