Gelişmiş topluluklarda para, üretim ve tüketim arasında iki süreci içerir.

Yapılan bir hizmet ya da iş karşılığında alınan ücret, başka bir ifadeyle para, doğrudan harcanmadan önce başka bir materyale dönüştürülmelidir. Bu dönüştürmenin bulunmadığı yerlerde emeğin karşılığı neredeyse doğrudandır. Türü önemli olmaksızın herhangi bir topluluğa mensup çalışanlar, bu çalışma neticesinde elde edilen ürünü hasadı tüketirler. Ancak, öte yandan avlanan toplayıcılarsa eve getirebildiklerini tüketirler ve kati olarak sadece kendi imal ettikleri araç gereçleri kullanırlar. Fakat değişimin olmadığı topluluklarda dahi takas gerçekleşebilir.

Maddi malların dağıtımını genel olarak kategorize edebiliriz. Eşitlilik, doğrudan takas, dağıtım. Eşitlilikten kasıt, neredeyse birbirine denk olan eşyaların, birbiriyle değiş tokuşudur. Bu iki taraflı bir işlemdir. Her iki tarafa da borç yükler. Tarafların borçları takas taahhüdünde bulundukları malların mülkiyetini öngörülen koşullar çerçevesinde, birbirlerine elverişli olarak naklidir. Doğrudan takas ise malların ne olduğuna bakılmaksızın tarafların karşılıklı rızalarının aranması kaydı ile yapılan mal transferidir. Ancak, bazı zamanlar bu mal transferi çeşitli sorunlara yol açabilir, bu tür durumlarda genellikle tarafların birbirlerine karşı ilerleyen zamanlarda düşmanlık beslediği görülür. Bunun temel sebebi değişimin doğrudan takasın çok katı kurallara bağlı olmasıdır.

Dağıtım ise, aslında genel komünizmi çağrıştırır, dağıtımda herkes belirli miktarda mal üretimi yapmakla mükelleftir, bu mükellefiyet çeşitli baskılar ve korku imparatorluğu neticesinde doğar hiç kimse kendisinden üretilmesini talep edilenden daha fazlasını üretemez ve ayrıca hiçbirşeyi kendine ayıramaz. Toplumun parçası kabul edilen herkes, üretime katılmak ve üretileni ortak hesaba aktarmak zorundadır, burada ortak hesaptan kastedilen tüm malların belirli bir merkezde bir araya toplanmasıdır. Tüm mallar bir araya toplandıktan sonra, dağıtım başlar bu dağıtım eşit oranda yapılmaz nüfuzu fazla olan fazla mala hükmeder burada görülüyor ki; üretimde yer alan eşitlik ilkesi dağıtımda söz konusu olmaz.