Ebeveynlerin henüz doğmamış bebeklerinin genlerini değiştirdiği, böylece bebeğin görünümü, zekası ve hastalıklara karşı direncini belirledikleri bir dünya hayal edin. Bilim kurgu filmlerinden fırlamış bir fikir gibi gelse de, böyle bir gelecek hızla yaklaşıyor. Bundan sonra nasıl bir dünyayla karşılaşacağız, bunu henüz hiçbirimiz bilmiyoruz.
Son zamanlarda, genetik mühendisleri insan genomunu anlamada önemli ilerlemeler kaydetti. Bu ilerleme ile insanın genetik planı ve haritalanması bize, kendimizi daha iyi anlama olanağı sağlayacaktır. Sahip olduğumuz her şey genlerin bir sonucudur. Bilim adamlarının hangi gen nerede bulunur, ne iş yapar tam olarak öğrendikten sonra, gen dizilerini değiştirerek istenilen özellikleri oluşturmaları mümkündür. Böylece tasarım bebekler yaratılabilir.
Oxford İngilizce Sözlük' üne göre, "tasarım bebekler", belirli genlerin veya özelliklerinin varlığı ya da yokluğunu sağlamak için genetik mühendislerinin IVF (In Vitro Fertilizasyon) yöntemiyle tasarladıkları bebeklerdir. Bu süreçte, yumurta anne rahmi dışında bir test tüpünde sperm tarafından döllenir ve genleri değiştirilir. Kuşkusuz, amaç genetik bozuklukları ve hastalıkları ortadan kaldırmaktır. Peki ama insanlık çizgiyi nerede çizecek? Aileleri çocuklarının göz rengini seçmekten, onu profesyonel bir futbolcu yapacak yeteneği vermekten, onu ince ve güzel yapmaktan kim vazgeçirecek? Tasarım bebeklerle ilgili tartışmalar doğanın kanunlarından nasıl kaçabileceğimiz yada tasarım bebeklerin getireceği toplumsal farklılıklardan çok daha fazlasıdır. Bebeklerin özellikleri ve karakterlerini seçme süreci Ön-uygulama Genetik Tanı (PGT) olarak bilinir ve embriyo anne karnına gönderilmeden önce burada genetik eksiklikleri kontrol edilir. Uygun değişiklikler bu aşamada yapılır ve embriyo anne karnına gönderilir.
Tasarım bebeklerin avantajları:
*Genetik bozuklukları önlemek : Genetik tarama bebeklerin Down Sendromu, spinal müsküler atrofi, kistik fibrozis, ailesel hiperkolesterolemi, Diamond-Blackfan anemisi gibi birçok ciddi hastalıkla doğma şansını azaltır. Diyabet, obezite, hipertansiyon, parkinson hastalığı, talasemi, kanser, artrit, hipotiroidizm, alzheimer hastalığı gibi bir nesilden diğerine kalıtımla geçen hastalıkların sonraki nesile geçişini engelleyebilir. Bu hastalıkları taşıyan genler taranabilir ve sadece sağlıklı genlerin rahim içine yerleşmesi sağlanabilir. Böylece sağlıklı bir gelecek nesil yaratılabilir. Bu yeni teknoloji sayesinde, anne-babalar çocuklarının, kendilerinin veya aile üyelerinin geçirdikleri hastalıklar ile mücadele etmek zorunda olmayacaklarından emin olabilirler.
*Kurtarıcı çocuklar : Adam Nash, 2000 yılında devrim yaratan 'preimplantasyon süreci' ile doğan, dünyanın ilk bilinen tasarım bebeğidir. Bilim adamları genetik olarak onun embriyosunu seçtiler böylece ölen kız kardeşinin hayatını kurtarabilecek doğru hücrelere sahip olacaktı. Kız kardeşinde Fankoni anemisi denen genetik bir bozukluk vardı ve Adam'ın da bu hastalıkla doğma şansı çok yüksekti. Toplam 30 embriyo içinden "Fankoni anemisi" saptanmayan biri seçildi. Adam doğduğunda, onun göbek kordonundan kan hücreleri alınarak kız kardeşinin vücuduna nakledildi ve bu onun hayatını kurtardı. Adam'ın hiç bir tıbbi prosedüre maruz kalması gerekmedi ve bu operasyondan hiç bir şekilde etkilenmedi.
Aynı olay Diamond-Blackfan anemisi olan Charlie Whitaker'da da yaşandı. Ailesi Charlie'nin hayatını kurtarabilmek için bir tasarım bebek sahibi olmak istedi. İngiltere'de yasal olmadığından bunu yapabilmek için Amerika'ya gittiler. 2003 yılında, Charlie'nin kardeşi doğdu ve onun göbek kordonundan alınan kök hücreler Charlie'yi tedavi etmek için kullanıldı.
Kurtarıcı çocukları eleştiren çok fazla insan da var. Bu çocukların sadece diğer çocukları kurtarabilmek için dünyaya getirildiklerine ve aileleri tarafından sevilmediklerine inanıyorlar. Buna karşın çocukların aileleri bütün çocuklarını eşit sevdiklerini, bu şekilde hem çocuklarının hayatlarını kurtardıklarını hemde sevecekleri başka bir çocukları daha olduğunu söylüyorlar.
Tasarım bebeklerin dezavantajları :
*Kök hücreler alındıktan sonra, bebeklerin terk edileceği endişesi : Karşıt gruplar tasarım bebeklerin insanlık dışı eylemlere maruz kalabileceğinden endişeleniyor. Korktukları şey insanların tasarım bebekleri sadece kök hücre elde etmek için kullanabilecekleri, kök hücreler alındıktan sonra bebeklerin terk edileceği yada aldırılacağını düşünmeleri. Ukrayna'da bir tasarım bebekten kök hücreler alınıp güzellik malzemelerinde kullanıldıktan sonra bebek 7 aylıkken yok edildi. Yine Ukrayna'da, bazı doktorlar kadınlara bebekte doğumsal kusurlar olduğunu ve gebeliği sonlandırmaları gerektiğini söyleyerek kök hücreleri ele geçirip bunları büyük paralar karşılığı satıyorlar.
*İstenmeyen embriyoların yok edilmesi : Adam Nash'in doğumunda 30 embriyo içinden sadece sağlıklı olan biri seçildi bu da kalan 29 embriyonun yok edilmesi demekti. Sağlıksız da olsalar yaşam hakları ellerinden alınıyor. Bu durum bazıları tarafından etik bulunmuyor.
*Cinsiyet tayini Çin ve Hindistan gibi ülkelerde, kız çocuklardan kurtulmak için bir teknik haline dönüşmüştür.
*İnsanlar çocuklarının herkes tarafından kabul gören özelliklere sahip olmalarını istiyor. Belli bir göz ve saç rengi, uzun boy, yüksek zeka gibi. Bu da herkesi aynı kalıba girmek zorunda bırakıyor.
*Bu teknolojinin pahalılığı dolayısıyla, bu imkanlara belli aileler erişebilecektir. Bu da diğer insanlarla bir sınıf farkı yaratacaktır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.