Nüfusun Ülkeler İçin Önemi

Belirli sınırlar içerisinde (kent, bölge, ülke vs. ) yaşayan insan sayısına nüfus denir. Önceleri ülkeler nüfus miktarının fazla olmasını güçlü olmak için önemli bir faktör olarak görmekteydiler. Ancak günümüzde nüfusun miktarından ziyade nüfusun nitelikleri üzerinde durulmaktadır. Çünkü geri kalmış ülkelerde nüfus artış oranının fazla olması bir çok problemi beraberinde getirmektedir.

Gelişmiş ülkeler nitelikli nüfus potansiyelini çok iyi kullanarak önemli ilerlemeler kaydetmişlerdir. Gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızının az olması ya da nüfusun azalması ülkenin geleceğini tehdit etmektedir. Bundan dolayı bu ülkeler nüfus artışını belirli bir oranda sağlamak için çeşitli çalışmalar yapmaktadırlar.

Nüfus Artışı

Nüfusun sayısal büyümesine nüfus artışı denir.   Genel olarak insanlık tarihi boyunca dünya nüfusu artmıştır. Artış oranı başlangıçta yavaş iken son bir kaç asırda katlanarak artmıştır. Başlangıçta insanlar toplayıcılıkla, balıkçılıkla-avcılıkla geçindikleri için geniş bir sahada küçük insan grupları ancak geçinebiliyordu. Daha sonra yerleşik hayata geçilmesiyle tarımla uğraşılmış ve hayvanlar evcilleştirilmiş dolayısıyla küçük sahalar bile büyük insan gruplarını beslemeye yeterli olmuştur.

Ayrıca sanayi devrimiyle birlikte tıp alanında ilerlemeler, beslenme ve sağlık koşullarında düzelmeler olmuştur. Bu durum ölüm oranını düşürünce, dünya nüfusundaki artış fazla olmuştur. Sanayi devriminden sonra dünya nüfusu yaklaşık 7, 5 kat artarak 800 milyondan 6 milyara ulaşmıştır.

Genellikle sanayileşmiş ülkelerde nüfus artışı az, geri kalmış ülkelerde fazladır. Bir ülkede nüfus artış hızı ne kadar yüksek olursa kalkınma hızı o derece azalır. Nüfus artış hızının sorun haline gelmesi, o ülke insanlarının temel ihtiyaçlarının karşılanamaması ile ortaya çıkar.

Nüfus artış hızının fazla olmasının sonuçları;

-    İşsizlik artar.

-    Kalkınma hızı azalır.

-    Kişi başına düşen milli gelir azalır.

-    Tasarruflar azalır, tüketim artar.

-    Hayat şartları zorlaşır.

-    İç ve dış göçler artar.

-    İhracat azalır.

-    Nüfusa bağlı yatırımlar (Demografik yatırım) artar.

-    Belediye hizmetleri zorlaşır.

-    Konut sıkıntısı yaşanır.

-    Çevre kirliliği artar.

-    Gecekondulaşma artar.

-    Tarım arazileri amaç dışı kullanılır.

Nüfus artış hızının ve nüfus miktarının fazla olduğu ülkeler genç nüfus potansiyelini iyi değerlendirerek üretime yönlendirebilirse bu ülkelerde üretim artar, vergi gelirleri artar, iş gücü ucuz olduğu için ihracatta rekabet kolaylaşır. (Örneğin Çin gibi)

Nüfus Artışının Nedenleri

Nüfus artışını etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

a) Doğumlar

Bir yerde bir yıl içerisinde doğanlarla ölenler arasındaki farka doğal nüfus artışı denir. TürkiyekJe nüfusun artmasında etkili olan faktörlerin başında doğumlar gelir.

Ülkemizde doğum oranları bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Batı bölgelerimizde doğurganlık oranı az iken doğu bölgelerimizde fazladır. Kentlerde kadının iş hayatına girmesi ve kentin imkanlarından yararlanma isteği gibi nedenlerden dolayı doğum oranı azdır. Doğum oranı üzerinde etkili bir diğer faktör de eğitim durumudur. 2000 yılı verilerine göre kadın başına düşen canlı doğum sayısı okuryazar olmayanlarda 4, 6 iken yüksek okul mezunlarında 1, 6 dır. Gelir düzeyi ve nüfus planlamasıda doğum oranı üzerinde etkili olan diğer faktörlerdir.

b)    Sağlık ve Beslenme Şartlarındaki Gelişmeler

Tıp alanındaki gelişmeler, salgın hastalıkların önlenmesi ve beslenme şartlarındaki gelişmeler doğan bebeklerin yaşaması ve yaşam süresinin uzamasında etkili olmuştur. Bu durumda nüfus artışında önemli bir etkendir.

c)    Dış Göçler

Türkiye'de nüfusun artmasında dış göçlerde etkili olmuştur. Önceleri Osmanlı Devleti sınırları içerisinde olan Balkan ülkeleri, Kafkas ülkeleri, Orta Doğu ülkeleri ve Kuzey Afrika ülkelerindeki çok sayıdaki Türk, savaşlar, siyasal ve sosyal baskılar nedeniyle Anadolu'ya göç etmiştir.

Nüfus Sayımları

Nüfusla ilgili bilgiler genellikle sayımlarla toplanır. Tarih boyunca çeşitli amaçlarla birçok nüfus sayımları yapılmıştır. İnsanlar çok eski zamanlardan beri nüfus sayımı yapmalarına rağmen modern sayımlar yakın zamanda gerçekleştirilmiştir. Eski nüfus sayımlarının temel amacı vergi verecek ve askere alınacak kişi sayısını belirlemekti. Ancak günümüzde nüfusun bir çok özelliğini belirtmek için nüfus sayımları yapılmaktadır. Osmanlı Devleti döneminde ilk nüfus sayımı 1831 yılında yapılmıştır. Türkiye'de modern anlamda ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.

Nüfus sayımlarının yapılmasında hedeflenen amaçlar;

-    Ülkenin nüfus miktarını

-    Kır ve kent nüfusunu

-    Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı

-    Nüfusun eğitim durumunu

-    Nüfusun mesleklere göre dağılımını

-    Nüfus hareketlerini belirlemektir.

Türkiye'nin nüfus sayımlarından çıkarılacak sonuçlar şunlardır:

-    1940'lı yıllarda nüfus artış hızı (II. Dünya Savaşı tehlikesinden dolayı) azalmıştır. 1985-2000 yılları arasında nüfus artış hızında büyük bir azalma görülür. Bunda kent nüfusunun artması, halkın eğitim seviyesinin yükselmesi, kadının iş hayatına girmesi ve aile planlaması etkili olmuştur.

-    En hızlı nüfus artış oranı 1945-1960 yılları arasında olmuştur.

-    Nüfus artışında yıllara göre düzenlilik yoktur.

-    Toplam nüfus sürekli artmıştır.

Bir ülkedeki nüfus artış hızının azalması o ülkede nüfus miktarının artmadığı anlamına gelmez. Nüfus artış hızı azalsa bile toplam nüfus artabilir.